Μετά το πλήγμα του Brexit, την αμφισβήτηση και επιθετικότητα Trump, την άνοδο -σχεδόν παντού- των ακραίων σχημάτων είτε από δεξιά είτε από αριστερά με αντιευρωπαϊκές θέσεις, τις ανακατατάξεις σε παγκόσμιο ή περιφερειακό επίπεδο που “αδυνατεί” να σταθεί σε κεντρικό και ρυθμιστικό ρόλο και τον Em. Macron να χαμηλώνει στην πράξη τις προσδοκίες ανανέωσης η Ευρώπη αναζητεί την νέα ευκαιρία. Οι κοινωνίες παίρνουν απόσταση από τον υφιστάμενο τρόπο λειτουργίας της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και των θεσμών της. Κρίση εμπιστοσύνης αλλά ταυτόχρονα και
αδυναμία πολιτικών και πολιτών να επινοηθούν νέες μέθοδοι και αποτελεσματικότερες μορφές οργάνωσης.
Η ισχυρή αναβίωση της δημοκρατίας στην Ευρώπη έχει πλέον ως συνθήκη την “επανίδρυση” της ΕΕ με θεμελίωση στην συμμετοχή των πολιτών μέσα από την ενίσχυση των περιφερειακών και τοπικών δομών διακυβέρνησης. Η σημασία αυτής της στροφής έγκειται στην κινητοποίηση των ανθρώπων, την αξιοποίηση πόρων, την δυνατότητα των “μικρών κοινωνιών” που διαθέτουν ακόμη την “πρώτη ύλη” να δημιουργήσουν και πάλι την “συνειδητή δημοκρατία”. Ο διάλογος με τους πολίτες κάτω και άμεσα- και όχι τον περιορισμένο από πάνω, τις κορυφές που δίνουν το λόγο σε ότι είναι φιλικό προς αυτές-οδηγεί σε επαναθεμελίωση της δημοκρατίας. Ομπρέλες διάσωσης των οικονομιών, της δημοκρατίας και των κοινωνιών που ευνοούν τους λίγους αντί να συγκρούονται με κατεστημένα και προνόμια θυμίζουν την κινέζικη παροιμία κίνησης που το μαχαίρι μπορει να “κόψει τη λαβή του με τη δική του λεπίδα”.
Αν και η μνήμη δεν είναι το καλό κοστούμι των εποχών όταν ο ενθουσιασμός και η ελπίδα φουντώνουν συγκυριακά και εύκολα χωρίς η ορμή να στηρίζεται σε γνώση και ικανότητα οι διαδικασίες αναζωπύρωσης της δημοκρατίας δεν εφαρμόζονται σωστά, αυξάνουν αντί να μειώνουν τους κινδύνους. Αυτά όλα συγκροτούν τον πολιτικό, κοινωνικό αλγόριθμο που δοκιμάζει την πνευματικότητα της εποχής στην ήπειρό μας. Συνακόλουθη και η μάχη της αυτοπεποίθησης για το νέο ή το παραδοσιακό παράδειγμα.
Τα υποδείγματα που τίθενται είναι ως συμπληρώματα αφού κάτι πιο ολικό είναι εκτός τραπεζιού έστω κι αν το επιζητά η ψυχή των πολιτών. Τα φωτοστέφανα του θριάμβου στις εκλογές ή νέο-εμφανιζόμενων κινημάτων εξελίσσονται περισσότερο στο Διαδίκτυο από ότι στην πραγματικότητα. Απαιτείται και ένα μεγάλο επενδυτικό σχέδιο για την δημοκρατία. Μπορεί να επιδιώκονται να δαπανηθούν δισεκατομμύρια ευρώ σε μεγάλα τεχνολογικά έργα (με αβέβαια αποτελέσματα) αλλά πολλοί άνθρωποι δεν είναι διατεθειμένοι να φανταστούν κάποια εκατομμύρια ευρώ για να οργανώσουν διάλογο με τους πολίτες για το μέλλον και την χρησιμότητα μιας τέτοιας επένδυσης.
Οι κοινωνίες μας, μολονότι εκφράζουν την απογοήτευση τους για την λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών δυσκολεύονται με τη σειρά να δούν ότι απαιτείται χρόνος και χρήμα και για την δημοκρατία, τον διάλογο με τους πολίτες και την οργάνωση της συμμετοχής τους. Σήμερα παράλληλα με όλα τα άλλα προβλήματα οικοδόμησης του μέλλοντος χρειάζεται και η ανοικοδόμηση των θεμελίων της προόδου δηλ της δημοκρατίας!
*Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου