«Φθινοπωρινή Συμφωνία» με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Δημοτικού Ωδείου Ιωαννίνων

 

Η Συμφωνική Ορχήστρα του Δημοτικού Ωδείου Ιωαννίνων παρουσιάζει τη «Φθινοπωρινή Συμφωνία», μια συναυλία με έργα Μπετόβεν, Σούμπερτ και Τσαϊκόφσκι, την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2023 και ώρα 20:30, στην αίθουσα «Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος» της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας.

• Μουσική διεύθυνση: Γεώργιος Χλίτσιος.

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Αναλυτικά το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

• Λούντβιχ βαν Μπετόβεν: Εισαγωγή «Έγκμοντ» σε φα ελάσσονα, έργο 84
• Φραντς Πέτερ Σούμπερτ:  Συμφωνία αριθ.5, σε σι ύφεση μείζονα, D.485
• Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι:  Σουΐτα μπαλέτου «Καρυοθραύστης» έργο 71a
• Λούντβιχ βαν Μπετόβεν: Εισαγωγή «Έγκμοντ» σε φα ελάσσονα, έργο 84

Το 1810, μετά από πρόσκληση του θεάτρου Μπεργκ της Βιέννης, ο Μπετόβεν αναλαμβάνει να γράψει τη μουσική του Έγκμοντ, μιας τραγωδίας του μεγάλου ποιητή Γκαίτε. Ο Κόμης Έγκμοντ των Κάτω Χωρών ηγείται μιας επανάστασης εναντίον της Ισπανικής κυριαρχίας για να ηττηθεί από τον Δούκα της Άλμπα, καταστολέα της επανάστασης. Η μουσική ερμηνεία της τραγωδίας του Γκαίτε από τον Μπετόβεν ξεκινά με μια σειρά καθηλωτικών συγχορδιών, που προλογίζουν τη διάθεση του δράματος. Η μουσική είναι δυσοίωνη, απηχώντας την τυραννία των Ισπανών δυναστών τον 16ο αιώνα και την τραγική επανάσταση του Κόμη Έγκμοντ. Ακολουθούν αποσπάσματα από τη λυρική μελωδία των ξύλινων πνευστών και των εγχόρδων αλλά η ανακούφιση είναι ελάχιστη πριν από την έκρηξη της επιστροφής στις αρχικές συγχορδίες. Ένα απαλότερο μέρος με επαναλαμβανόμενες συγχορδίες των εγχόρδων οδηγεί σε μια πιο ταραγμένη μουσική. Η υποβόσκουσα ανησυχία διατηρείται στο σύντομο μέρος της ανάπτυξης, όπου τα θέματα επανεμφανίζονται παραλλαγμένα. Η μουσική γαληνεύει προτού η ορχήστρα οδηγήσει σε ένα ορμητικό φινάλε, σαρώνοντας την προηγούμενη μελαγχολία σε μια σαφή δήλωση ότι το καλό κυριαρχεί τελικά του κακού.
Φραντς Πέτερ Σούμπερτ:  Συμφωνία αριθ.5, σε σι ύφεση μείζονα, D.485
Ο Σούμπερτ συνέθεσε την πέμπτη του συμφωνία το φθινόπωρο του 1816, σε ηλικία 19 ετών και σε διάστημα μικρότερο του ενός μήνα. Η μουσική του έργου δεν είναι πρωτότυπη ούτε εκπλήσσει αλλά διαθέτει σαφείς αναφορές στις συμφωνίες του Χάιντν και του Μότσαρτ. Είναι, όμως, ένα έργο μεγάλης ομορφιάς και κατατάσσεται σήμερα μεταξύ των πιο δημοφιλών πρώιμων ορχηστρικών έργων του Σούμπερτ. Το χειρόγραφο της συμφωνίας, όπως και πολλά έργα του Σούμπερτ, παρέμεινε ξεχασμένο μετά το θάνατο του συνθέτη. Η επανεμφάνιση της συμφωνίας οφείλεται στις προσπάθειες του Σερ Τζορτζ Γκρόουβ, διάσημου εκδότη του Λεξικού της Μουσικής, και του Άγγλου συνθέτη Άρθουρ Σάλλιβαν, που έφτασαν στην Βιέννη, το 1867, αναζητώντας τα χειρόγραφα του Σούμπερτ. Τελικά, ανακάλυψαν τα ορχηστρικά μέρη της πέμπτης συμφωνίας στο σπίτι του Γιόχαν Χέρμπεκ, ο οποίος δύο χρόνια νωρίτερα είχε διευθύνει την πρεμιέρα της Ημιτελούς Συμφωνίας. Το πρωτότυπο χειρόγραφο της συμφωνίας του Σούμπερτ ανακαλύφθηκε το 1882 στη Βασιλική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου και έτσι το έργο εκδόθηκε το 1885.
Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι:  Σουΐτα μπαλέτου «Καρυοθραύστης» έργο 71a
Στις αρχές του 1891 το Θέατρο Μαριίνσκι της Αγ. Πετρούπολης παρήγγειλε στον Τσαϊκόφσκι ένα νέο μπαλέτο. Το προτεινόμενο θέμα του μπαλέτου ήταν το γνωστό παραμύθι του μεγάλου Γερμανού συγγραφέα E.T.A. Χόφμαν «Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών» (1816) αλλά πιο συγκεκριμένα στην ελαφρώς μεταγενέστερη εκδοχή του από τον Αλέξανδρο Δουμά, πατέρα, «Ιστορία ενός καρυοθραύστη», του 1844. Για τη δημιουργία της ορχηστρικής σουίτας του «Καρυοθραύστη», ο Τσαϊκόφσκι επέλεξε τα πιο χαρακτηριστικά μέρη του μπαλέτου, που τοποθέτησε πάντως σε σειρά διαφορετική από τη σειρά εμφανίσεώς τους στο μπαλέτο. Η σουίτα παρουσιάστηκε περιέργως μερικούς μήνες πριν από την πρεμιέρα του μπαλέτου, στις 19 Μαρτίου 1892, σε συναυλία στην Αγ. Πετρούπολη και υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Η επιτυχία της ήταν τεράστια και έκτοτε παραμένει ένα από τα πιο αγαπητά έργα του Ρώσου συνθέτη και αναπόσπαστο κομμάτι του συμφωνικού ρεπερτορίου, ιδίως κατά την περίοδο των Χριστουγέννων. Η πρόταση για τη σύνθεση του «Καρυοθραύστη» έγινε σε μία όχι και τόσο ευνοϊκή χρονική συγκυρία για τον Τσαϊκόφσκι, ο οποίος, πέραν του ότι δεν ενθουσιάστηκε ιδιαίτερα από το θέμα, περνούσε έτσι κι αλλιώς μια βαθιά υπαρξιακή κρίση αμφισβήτησης των ικανοτήτων και της φαντασίας του ως συνθέτη. Παρ’ όλα αυτά, αποδέχτηκε την πρόταση και άρχισε να δουλεύει πάνω στο μπαλέτο. Πολύ σύντομα αναγκάστηκε να διακόψει την εργασία του αναχωρώντας για περιοδεία στις ΗΠΑ. Όταν γύρισε στην πατρίδα, συνέχισε να εργάζεται πάνω στον «Καρυοθραύστη», που τον ολοκλήρωσε την άνοιξη του 1892. Η πρεμιέρα του δόθηκε στις 18 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς, ένδεκα μήνες πριν από το θάνατο του συνθέτη, και ήταν ανεπιτυχής. Ουσιαστικά, η μεγάλη διεθνής απήχηση του μπαλέτου «Καρυοθραύστης» ξεκινά μετά τη δεκαετία του 1930.