Ο νεοφιλελευθερισμός τροφοδότησε με δυναμική τις τελευταίες δεκαετίες τον καπιταλισμό αλλά παράλληλα εξάντλησε την ισορροπία και τον δυναμισμό του. Ωστόσο παρά τα δεινά και την δυστυχία που επιφέρει στην υφήλιο: πείνα, ανεργία, ανισότητες, καταστροφή του περιβάλλοντος, δεν "επιβεβαιώνει" τον Μάρξ για την αυτοκαταστροφή του. Γιατί άραγε;
Πρώτον: διαχειρίζεται τα επιστημονικά επιτεύγματα, τις ανακαλύψεις, (υπερσύγχρονοι υπολογιστές, ρομπότ, τηλεπικοινωνίες, μορφές ψηφιακών τεχνολογιών αιχμής) ορίζει το πώς και πότε αντικαθιστά πεπαλαιωμένα συστήματα και μαζί εκατομμύρια θέσεις εργασίας.
Δεύτερον: οι υφιστάμενες εναλλακτικές είναι παγιδευμένες στην ενασχόλησή τους με τα της οικονομίας της αγοράς, σε γραφειοκρατικές μεταρρυθμίσεις και μάχες διαχειριστικών χαρακωμάτων, ενώ αδυνατούν να δουν σύγχρονες αλλαγές με βάθος και κλίμακα, σχέδιο μετάβασης στο μέλλον. Δεν "διακρίνουν" την νέα διαστρωμάτωση στην βάση της τρίτης τεχνολογικής επανάστασης που κατατάσσει με κριτήριο το εισόδημα.
Από την γεωργία έως τις χρηματιστηριακές αγορές, την διακυβέρνηση, διαμορφώνονται δυνητικά δύο αντίπαλοι πόλοι: μία "ελίτ" στην πολιτική και μία "αριστοκρατία" γνώσης στην παραγωγή και όλοι οι άλλοι. Αποτέλεσμα υποβάθμιση
της εργασίας, των δημοκρατικών, δημιουργικών νοημάτων ζωής, η πολιτισμική ερήμωση. Έτσι οι νέοι εκτός εργασίας ήδη νοιώθουν ανήμποροι, οι πολίτες όλο και πιο αποκλεισμένοι.
Η αντοχή και επιβίωση του καπιταλισμού στην παγκοσμιοποίηση, σε ένα ανοιχτό πεδίο χωρίς σύνορα- όταν και οι πιο ανεπτυγμένες χώρες έχουν εκρηκτικά φαινόμενα φτώχειας, ανισοτήτων, γκέτο, διάρρηξης της κοινωνικής συνοχής- έχει πλέον ως συνθήκη τη βίαιη διάλυση της προηγούμενης κοινωνικής ταξινόμησης, την προκλητική αδιαφορία για την κατάσταση ζωής των ανθρώπων. Παράγει εκτεταμένη ανομία και εγκληματικότητα κάθε είδους.
Η φαινομενικά απρογραμμάτιστη, άπληστη, ξέφρενη νεοφιλελεύθερη εκτροπή θανατώνει: κάθε βεβαιότητα στις εργασιακές, κοινωνικές σχέσεις, τις αξίες των οικουμενικών, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ειρηνικής συνύπαρξης, των αρχών φροντίδας του περιβάλλοντος, της δημοκρατίας.
Αναζητείται ο ιστορικός ρόλος νέας προοδευτικής πρότασης: εδώ, στην Ευρώπη, στον κόσμο για να νοηματοδοτήσει μια ειρηνική κοινωνική και πολιτιστική επανάσταση, για να μην περάσουμε στην εποχή των μετα-αγορών (που διαφαίνεται) μέσα από ερείπια και μαζική ανθρωπιστική καταστροφή.
Να τολμήσει να μιλήσει για αλλαγές στον διεθνή, Ευρωπαϊκό καταμερισμό, για ενσωμάτωση και πως -υπέρ των ανθρώπων- των νέων τεχνολογιών, για έναν τρόπο φορολόγησης των προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας, για ισχυροποίηση του τρίτου τομέα (κοινωνικού) της οικονομίας, ενεργοποίηση της συμμετοχής των πολιτών, επανίδρυση της δημοκρατίας με πυρήνα τις τοπικές και ανθρώπινες κοινότητες. Χρειαζόμαστε ούτε λίγο, ούτε πολύ, ένα σύγχρονο σοσιαλισμό ως "αναπόφευκτη" διέξοδο για τους ανθρώπους και για προστασία, αποφυγή των χιονοστιβάδων κατακρήμνισης του καπιταλισμού που γνωρίσαμε.
Ο συνδυασμός οικονομικού/κοινωνικού κόστους οφέλους με νέα παραμετροποίηση, εποικοδομητική αξιοποίηση και σεβασμό στους πόρους μπορεί, με θεμέλιο την αναγέννηση του ανθρώπινου πνεύματος, να είναι η απαρχή κοινωνικής μεταμόρφωσης στον 21ο αιώνα!
Το δίλλημα στις εποχές που η πρόοδος μπορεί να εξαλείψει την πείνα και την επικίνδυνη διάβρωση του οικοσυστήματος, είναι: δημιουργική συνύπαρξη ατόμων και κοινωνιών, πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων ή πορεία με "ιούς βιολογικού πολέμου", υπερεκμετάλλευσης της ανθρώπινης γνώσης, ιδιοποίησης πόρων, συσσώρευσης πλούτου σε ελάχιστους και σε συγκεκριμένες ζώνες διαμονής.
Αν όχι με μια νέα γενιά ιδεών, οραμάτων, (όχι διαχειριστικής ή εκφυλισμένης κενολογίας),
δυνατών λύσεων και μαχητών, τότε: τι και από πού, ποιοί, πώς και πότε;
*Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου της ΑΔΕΔΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου