Ken Kewley, Bouquet on Pink, 1985
Του Νίκου Τσούλια
Ζούμε σε επάλληλα «στρώματα» του κόσμου και
της φύσης. Δεν βιώνουμε κάθε πτυχή του κόσμου, αλλά τουναντίον έχουμε
τις δικές μας φυσικές και πολιτισμικές αναφορές. Είναι άλλο στρώμα ο
κόσμος όλος, άλλο η πατρίδα μας και άλλο η ιδιαίτερη πατρίδα μας ή (και)
ο τόπος κατοικίας μας, με τις τελευταίες αναφορές να αποτελούν την εγγύς περιοχή της ζωής μας.
Έτσι γίνεται και με τους ανθρώπους. Γνωρίζουμε
πολλούς κατά τη διάρκεια της ζωής μας, άλλους για μια και μόνη φορά,
άλλους συγκυριακά και άλλους τους έχουμε μόνιμους συνταξιδιώτες. Οι
τελευταίοι είναι οι δικοί μας άνθρωποι: η οικογένειά μας – ο
απόλυτα ενδότερος πυρήνας μας -, οι συγγενείς μας, οι φίλοι μας, οι
γείτονές μας, οι συνάδελφοί μας είτε στο χώρο εργασίας είτε στις
επαγγελματικές μας δραστηριότητες, οι συμπολίτες μας και συναγωνιστές
μας στους κοινωνικούς χώρους και στους πολιτικούς θεσμούς.
Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι βιώνουμε το ταξίδι της ζωής μας σε μεγάλο βαθμό με τους δικούς μας ανθρώπους.
Με αυτούς συναναστρεφόμαστε καθημερινά, με αυτούς συζητάμε και
επιτελούμε το μεγάλο μέρος των κοινωνικών μας σχέσεων. Εδώ θα εκφραστούν
τα συναισθήματά μας και τα όνειρά μας, οι σχεδιασμοί μας και οι
φιλοδοξίες μας. Εδώ θα συμβούν τα μεγάλα προσωπικά μας γεγονότα, της
χαράς και της λύπης. Ουσιαστικά, ο κόσμος είναι οι δικοί μας άνθρωποι – οι υπόλοιποι ανήκουν στο «συγκείμενο», στο περιβάλλον με τις όποιες εκδηλώσεις του.
Αν όλα αυτά είναι ορθά, τότε η συζήτησή μας
αποκτά άλλα πιο ουσιαστικά στοιχεία, που κατατείνουν ευθέως στο εξής
συμπέρασμα. Πρέπει να έχουμε το καλύτερο δυνατό κλίμα στο στερέωμα των δικών μας ανθρώπων,
ένα κλίμα – ανάλογα με την εγγύτητα των σχέσεων – αγάπης, φιλίας,
αλληλεγγύης, αλληλοσεβασμού, αλληλοκατανόησης, ουσιαστικής πνευματικής
επικοινωνίας, αλληλοστήριξης κλπ. Σε κάθε περίπτωση ανάγκης, σ’ αυτούς
τους ανθρώπους θα προστρέξουμε ή και το αντίστροφο σε ανάλογη περίπτωση
ενός άλλου θα νιώσουμε την επιθυμία να βοηθήσουμε.
Διαμορφώνεται εκ των ίδιων των λειτουργιών της ζωής λοιπόν ένα ιδιότυπο μικρό σύμπαν ανθρώπων
που έχουν συνεκτικούς δεσμούς και συγκλίνουσες στοχεύσεις. Προφανώς το
στερέωμα αυτό δεν είναι «αγγελικό», θα παρουσιάσει συννεφιασμένους
ουρανούς, εντάσεις και αντιπαραθέσεις, φθόνους και μίση, υπονομεύσεις
και εχθρότητες. Αλλά υπάρχει μια βεβαιότητα που όλοι οι ορθολογικοί
άνθρωποι γνωρίζουν πολύ καλά: η αλληλοστήριξη σε μια ομάδα ανθρώπων
πολλαπλασιάζει με εντυπωσιακό τρόπο τα κοινά οφέλη και το όφελος κάθε
ανθρώπου χωριστά, και τελικά δημιουργείται ένα ισχυρό πεδίο συγκλινόντων
ουσιαστικών συμφερόντων.
Αλλά το μεγάλο κέρδος είναι η καλλιέργεια του
συναισθηματικού και του ψυχικού μας κόσμου. Μπορούμε να σκεφτούμε κάτι
απλό. Όταν γνωρίζουμε για πρώτη φορά έναν άνθρωπο, νιώθουμε να γεννιέται
μια οικειότητα απλώς και μόνο με μια σύσταση που θα μας κάνει ένας
τρίτος άνθρωπος. Νιώθουμε ότι μπήκε οριστικά στη σφαίρα των γνωστών μας
και αλλάζουμε την όλη ψυχική μας διάθεση απέναντί του. Αν αυτό το
πνευματικό κατ’ ουσία σκίρτημα πηγάζει τόσο αυθόρμητα και γενναιόδωρα σ’
έναν απλό γνωστό, τι μπορούμε να ισχυριστούμε γι’ αυτόν που είναι
σχεδόν μόνιμα δίπλα μας ή και στενή συντροφιά μας;
Ο άνθρωπος, σύμφωνα με το μεγάλο μας δάσκαλο
Αριστοτέλη, δεν μπορεί να ζήσει μόνος του – κάτι τέτοιο μπορεί να κάνει
μόνο ο Θεός ή το θηρίο. Ο άνθρωπος όχι μόνο δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς
τον άλλον άνθρωπο, όχι μόνο δεν μπορεί καν να δημιουργηθεί χωρίς τον
άλλον άνθρωπο αλλά και επιπρόσθετα δεν μπορεί να κάνει «βήμα» χωρίς
αυτόν. Η κοινωνία μας δεν είναι άθροισμα ανθρώπινων οντοτήτων με τη
βιολογική τους σημασία. Είναι κοινότητα ανθρώπων – που υπερβαίνει κατά
πολύ τα επιμέρους στοιχεία της με την ανάδυση νέων πιο σύνθετων
ιδιοτήτων – με πολλαπλές σχέσεις και ισχυρές συνδεσμώσεις, με
συναισθηματικές αλληλοεξαρτήσεις και θεσμικές συλλειτουργίες.
Σ’ αυτή την κοινότητα του κοινού ταξιδιού είμαστε δίπλα – δίπλα με τους δικούς μας ανθρώπους.
Είμαστε μαζί τους για να μοιραστούμε την ομορφιά της ζωής αλλά και τα
βάσανά της. Ως εκ τούτου, μόνο αγάπη και στοργή μπορούμε και πρέπει να
τους αποδίδουμε. Και όταν εκφράζουμε αυτά τα στοιχεία, μας επιστρέφονται
πολλαπλάσια αλλά και, το πιο σημαντικό, προάγουν το καλό και
εξευγενίζουν το χαρακτήρα μας. Ο φθόνος δημιούργημα ενός άρρωστου
εγωισμού και μιας υπερχειλίζουσας στείρας αλαζονείας δεν μαυρίζει μόνο
την ψυχή μας, αλλά υπονομεύει και το πραγματικό συμφέρον μας και το
μέλλον μας.
Οι δικοί μας άνθρωποι συγκεντρώνουν το
βλέμμα της ψυχής μας, γιατί είναι το αποκούμπι μας στις δυσκολίες αλλά
και η πηγή της χαράς μας και της ομορφιάς της ζωής!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου