Αφιέρωμα στον Βρετανικό Κινηματογράφο

Πολιτιστικός Πολυχώρος Παλαιά Σφαγεία
Eίσοδος ελεύθερη
Αφιέρωμα στον Βρετανικό Κινηματογράφο

Τετάρτη 08 Μαΐου, ώρα  9.00 μ.μ.  Αν... (If...), Λίντσεϊ Άντερσον, Μεγ. Βρετανία,1968, 111’
Σχετικά με την ταινία αναφέρει ο Χρήστος Παπαδόπουλος:

«Ο Μικ Τράβις είναι ένας νεαρός που φοιτά σε ένα παραδοσιακό και πολύ αυστηρό Βρετανικό σχολείο, όπου το ξύλο είναι καθημερινό φαινόμενο ως μέσο συμμόρφωσης και «εισαγωγής» στον ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής που υποτίθεται ότι προετοιμάζει τον μαθητή για την είσοδό του στην κοινωνία. Ο μικρόκοσμος του σχολείου έχει τους αφέντες και τους δούλους του. Αφέντες είναι οι τελειόφοιτοι (οι «Γουίπς») και δούλοι οι μαθητές των μικρότερων τάξεων. Ο Μικ και η παρέα του αποφασίζει να μην συμμορφωθεί, μια κίνηση που θα τους φέρει αντιμέτωπους με ολόκληρο το ίδρυμα καθώς ετοιμάζονται να συνταράξουν συθέμελα ολόκληρο το κοινωνικό «σύστημα» που εφαρμόζει το σχολείο.
Γνήσιο παιδί του Μάη του ’68, το Εάν… κατάφερε να γίνει σύμβολο της επαναστατημένης γενιάς της δεκαετίας του 1960 ενώ οι απαγορεύσεις προβολής του (με περιορισμούς στη Βρετανία, εντελώς στην Ελλάδα) και η αδιαφορία της παραγωγού εταιρίας Paramount να το κυκλοφορήσει στις καλλιτεχνικές αίθουσες της Αμερικής δημιούργησαν ένα μικρό θρύλο γύρω του, κάτι σαν τη «Ζούγκλα του Μαυροπίνακα» των 60ς με πολύ περισσότερη βία και διάθεση για επαναστατική αναθεώρηση των πάντων προς μια νέα πλήρως απελευθερωμένη κοινωνία.
Ο Λίντσεϊ Άντερσον είχε ήδη δημιουργήσει μια μικρή επανάσταση αρχικά ως κριτικός κινηματογράφου και δημοσιογράφος και έπειτα ως κύριος μέτοχος στο κίνημα του Free Cinema και του kitchen sink δράματος που το ακολούθησε. Το «This Sporting Life» (1963) με τον Ρίτσαρντ Χάρις, που ήταν το πρώτο του μυθοπλαστικό φιλμ, είχε κερδίσει διθυραμβικές κριτικές και θεωρείται ακόμα από τα καλύτερα βρετανικά φιλμ όλων των εποχών και ένα από τα καλύτερα ρεαλιστικά δράματα παγκοσμίως. Μεταξύ εκείνου και του Εάν… που ακολούθησε δεν είχαν περάσει απλά πέντε χρόνια, είχαν συντελεστεί μεγάλες αλλαγές τόσο στην κοινωνία όσο και στον κινηματογράφο και ο ίδιος ο Άντερσον, ως εξαιρετικά ανήσυχος κινηματογραφιστής που ήταν, αφουγκράστηκε την ανάγκη για αλλαγή και άρπαξε την ευκαιρία.
Το αυτοβιογραφικό σενάριο των Νταίηβιντ Σέργουιν και Τζον Χάουλετ ήταν η πλέον κατάλληλη πλατφόρμα για να τεθεί επί τάπητος το θέμα του αυταρχισμού σ’ ένα κόσμο που άλλαζε με ταχύτητα, μια κόντρα μεταξύ συντηρητισμού και φιλελευθερισμού που θα οδηγούσε στο «Έτος Ένα» με το Μάη του ’68 για να συνεχιστεί μέσω όλων των κινημάτων αμφισβήτησης της δεκαετίας του ’70 (ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, στα απολυταρχικά καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής αλλά και της Ελλάδας, στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας, υπέρ των δικαιωμάτων των μειονοτήτων).
Πρόκειται για το πρώτο μέρος μιας τριλογίας που θα συνυπέγραφαν οι Άντερσον και Σέργουιν και που περιλαμβάνει τα O Lucky Man και Britannia Hospital πάντα με τον χαρακτήρα Μικ Τράβις πρωταγωνιστή και τον εξαιρετικό Μάλκολμ Μακ Ντάουελ να τον ενσαρκώνει. Ήταν τέτοια η επιρροή του Εάν… πάνω στον ηθοποιό που δεν κατάφερε ουσιαστικά να αποτινάξει ποτέ τον χαρακτήρα Τράβις από πάνω του. Το συγκεκριμένο φιλμ αποτέλεσε και την πρόβα που χρειαζόταν ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ για να του δώσει ακόμα ένα «στιγματισμένο» ρόλο τρία χρόνια μετά στο επίσης πολυσυζητημένο Κουρδιστό Πορτοκάλι  ».