Τζοβάννι Μπατίστα Περγκολέζι, Stabat Mater

 

Το Σάββατο 12 Απριλίου 2014 και ώρα  8.30 μ.μ το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών παρουσιάζει στην αίθουσα «Β. Πυρσινέλλας» την Συναυλία-Αφιέρωμα στον Ιταλό συνθέτη Τζοβάννι Μπατίστα Περγκολέζι.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
Λεό Ντελίμπ, Messe Βrève,  Κύριε,
Γκ. Φρ. Χέντελ, Μιζέτ από το Κονσέρτο Γκρόσο για έγχορδα, έργο 6, αρ 6 σε σολ  ελάσσονα
και το θρησκευτικό του έργο του Τζ. Μπ. Περγκολέζι, Στάμπατ Μάτερ.

Στην συναυλία συμμετέχουν η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Ιωαννιτών και το Γυναικείο Φωνητικό Σύνολο Cantus. Ερμηνεύουν οι σολίστ: Ηλιάννα Αντωνίου, υψίφωνος και η Άννα Φιλανδριανού, μεσόφωνος. Την χορωδία διευθύνει η Κωνσταντίνα Μήλια και την Μουσική Διεύθυνση αναλαμβάνει ο Φοίβος Παπαδόπουλος.
Ο Τζοβάννι Μπατίστα Περγκολέζι, γεννήθηκε κοντά στην Αγκόνα στις 14 Ιανουαρίου του 1710. Αφού παρακολούθησε τα πρώτα μαθήματα μουσικής στη γενέτειρά του, γύρω στα 1720 τον έστειλαν να συνεχίσει τις σπουδές του στη  Νάπολη, στο Ωδείο των Φτωχών του Ιησού Χριστού, με δασκάλους τον  Gaetano Greco και τον Francesco Durant. Ουσιαστικά, αρχίζει να συνθέτει στα 21 του χρόνια. Στα πέντε χρόνια που ακολουθούν γράφει όπερες και έργα Εκκλησιαστικής Μουσικής ανατρέποντας κανόνες και συνήθειες και χαράζοντας νέους δρόμους στα μουσικά είδη που καλλιεργεί. Θεωρείται πατέρας της Kωμικής Όπερας (Opera Buffa) και πρωτοπόρος στον τομέα της Θρησκευτικής Μουσικής, όπου η λόγια αντίστιξη του παλαιού ύφους, Stile Antico, συναντά  τη γεμάτη στολίδια ναπολιτάνικη όπερα. Στην σύντομη ζωή του, οι επιτυχίες ήταν λίγες, οι αντιδράσεις στις καινοτομίες του πολλές, ενώ η αναγνώριση ήρθε λίγα χρόνια μετά το θάνατό του, από τους ομότεχνούς του: ο Μozart και ο Haydn θα βαδίσουν στα ίχνη του, εισάγοντας κι εκείνοι το κοσμικό στοιχείο σε συνθέσεις, όπως το Ρέκβιεμ (Νεκρώσιμη Ακολουθία) και η Λειτουργία σε ντο ελάσσονα του πρώτου, καθώς και οι Λειτουργίες του δεύτερου. Με τον Τζοβάννι Μπατίστα Περγκολέζι, η εκκλησιαστική μουσική ξεφεύγει σιγά – σιγά  από τους χώρους της λατρείας, γίνεται  Θρησκευτική Μουσική Δωματίου, για να πλημμυρίσει με την ευαίσθητη λογιοσύνη της τις αίθουσες συναυλιών από τον 19^ο αιώνα και ως τις μέρες μας. Κύριος υπαίτιος αυτής της εξέλιξης εκείνος ο φιλάσθενος νέος, ο Περγκολέζι, που πέθανε στα 26 του χρόνια χωρίς ίσως να υποπτευθεί το μέγεθος της επανάστασης που είχε προκαλέσει στην Εκκλησιαστική Μουσική.

Το Stabat Mater είναι ένα από τα τελευταία έργα του Περγκολέζι, όταν το 1736 με κλονισμένη υγεία αποσύρεται στο μοναστήρι των Φραγκισκανών κοντά στην Νάπολη, όπου το συνθέτει, κατά παραγγελία της αδελφότητας των Cavalieri della Vergine dei Dolori,, πάνω σε ένα κείμενο του Jacopone da Todi. Πρόκειται για έναν ΄Υμνο που έχει θέμα την οδύνη της Παναγίας για το μαρτύριο του Υιού της, ο οποίος ψάλλεται  και σήμερα στην Καθολική Εκκλησία, κατά την  Ακολουθία του Δρόμου του Σταυρού που τελείται κάθε Παρασκευή της Μ. Τεσσαρακοστής και τη Μ. Παρασκευή στις 3 η ώρα το μεσημέρι. Το ίδιο κείμενο γνώρισε, πριν και μετά τον Περγκολέζι, πολλές μελοποιήσεις, η σύνθεση του όμως, παραμένει η πιο δημοφιλής,  χάρη στο λιτό και άμεσο ύφος της, την αισθησιακή γλυκύτητά της και τη συγκλονιστική της ένταση. Διαφορετικές τονικότητες και διαφορετικά tempi, ενώνονται σε ένα στέρεο αρχιτεκτόνημα-πρόκληση για κάθε μουσικό ερμηνευτή. Το σωζόμενο αυτόγραφο χειρόγραφο, σπάνια περίπτωση για τα έργα του δημιουργού, φέρει φανερά τα ίχνη της βιασύνης στο γραφικό χαρακτήρα ενός νέου που θρηνεί και για τον δικό του επερχόμενο θάνατο, προσδοκώντας κι αυτός την Ανάσταση.
Σχετικά με τις ερμηνεύτριες της συναυλίας: Η Ηλιάννα Αντωνίου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε κλασικό τραγούδι με την Αλ. Καμπουροπούλου στο Ελληνικό Ωδείο (Δίπλωμα Μονωδίας) και παρακολούθησε master classes ερμηνείας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ως ενεργή εκτελέστρια, με τους Γ. Χατζηνίκο, R.Miller, H. Rilling, T. Koopman, R.Hoffmann και Α. Κοντογεωργίου. Έχει πραγματοποιήσει πολλές συναυλίες με ρεπερτόριο έντεχνο, μουσικής του κόσμου, μιούζικαλ/μουσικού θεάτρου, οπερέτας, Lieder  και μπαρόκ μουσικής σε όλη την Ελλάδα. Διετέλεσε μέλος της Χορωδίας του Φεστιβάλ Αθηνών, συνεργάστηκε με την Χορωδία της ΕΡΤ, καθώς και με την Ορχήστρα των Χρωμάτων. Επίσης, έχει συνεργαστεί ως χορωδός και ως σολίστ με αρκετά φωνητικά και οργανικά σύνολα μουσικής δωματίου (Εμμέλεια, Κουαρτέτο L’Anima, Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων Π. Μπαρμπάτη κ.ά.). Το 2004 συμμετείχε στην παραγωγή του δίσκου «Αμοργός» των Μ.Χατζιδάκι/Ν.Γκάτσου που κυκλοφόρησε από τον ΣΕΙΡΙΟ. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Επικοινωνίας & Μ.Μ.Ε, καθώς και των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών & Ε.Μ.Μ.Ε, του Ε.Κ.Π.Α και έχει παρακολουθήσει τον Μεταπτυχιακό Κύκλο Μουσικοκινητικής Αγωγής Carl Orff.
Η Άννα Φιλανδριανού, γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε τραγούδι, στο Ελληνικό Ωδείο στην τάξη της Α. Κερετζή, από όπου πήρε δίπλωμα με βαθμό Άριστα Παμψηφεί, ενώ στην συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα με την Μ. Κορομάτζου. Σήμερα ολοκληρώνει την μελέτη της δίπλα στην Mechtild Σταματάκη. Το 2000 έλαβε μέρος ως ενεργό μέλος στο σεμινάριο Μονωδίας του Βαρύτονου Pierre-Yves Pruvot. Είναι απόφοιτη της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Θράκης. Ως σολίστ έχει εμφανιστεί σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας καθώς και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και στην Εθνική Λυρική Σκηνή, συμπράττοντας με Ορχήστρες όπως η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, η Σύγχρονη Ορχήστρα της ΕΡΤ, η Ορχήστρα των Χρωμάτων και η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της Δανίας. Ως ιδρυτικό μέλος του φωνητικού συνόλου «I MENESTRELLI» δεν διστάζει να εξερευνά κι άλλα μουσικά είδη όπως το Musical και η  Jazz, δίνοντας παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα. Διδάσκει Μονωδία στο Εθνικό Ωδείο παράρτημα Ν. Μάκρης. Από το 1998 ήταν μόνιμο μέλος της χορωδίας της ΕΡΤ.

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.