Εργάτες και ρομπότ: η “ταξική συμμαχία” του μέλλοντος!

ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ*

Ήδη οι ειδήσεις, τα νέα για την είσοδο των ρομπότ στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών τείνουν να γίνουν καθημερινές. Η αλλαγή στον τρόπο και τις μορφές εργασίας σε εργοστάσια είναι παρούσες και όχι απλώς προ των πυλών. Και βέβαια από την μία καταστρέφουν θέσεις εργασίας αλλά από την άλλη στον τεχνολογικό τομέα ανοίγουν ευκαιρίες και δημιουργούν νέες.

Εκτιμάται ότι έως το 2030 ίσως και 1 δις άνθρωποι στον κόσμο μπορεί να χάσουν την δουλειά τους από τον ρομποτικό αυτοματισμό. Μελετητές και ερευνητές, απλοί άνθρωποι, εργαζόμενοι, διερευνούν ή θέτουν αμέτρητα ερωτήματα για το τι, πώς, που, πότε πρόκειται να συμβεί στην εργασία και την παραγωγή, την οικονομία, τις κοινωνίες. Προγράμματα και στην Ευρώπη, και στην χώρα μας, προσπαθούν βήμα-βήμα να “συναρμολογήσουν” μαζί με τα καλώδια και την συνεργασία ανθρώπων και ρομπότ. Είναι δεδομένο ότι μια νέα πραγματικότητα ήδη έχει ανατείλει. Ο άνθρωπος ίσως να περνά σε δεύτερο πλάνο στην παραγωγή αφού η παραδοσιακή βιομηχανία “βαίνει” προς κατάργηση. 

Τα επόμενα 5-10 χρόνια διαφαίνεται όλα να είναι διαφορετικά. Στην Ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία η επανάσταση είναι παρούσα. Το 2017 μόνο στην Γαλλία τα ρομπότ αυξήθηκαν 22% σε 1400 μονάδες. Η αντιστοιχία είναι 9 ρομπότ για 100 εργαζόμενους. Τα οχήματα αυτο/«οδήγησης και τα ηλεκτρικά είναι ήδη στα σαλόνια των εκθέσεων. Ένα γεωργικό ρομπότ αξίας 90€ μπορεί να καλλιεργεί τον αγρό. Οι υδροπονικές καλλιέργειες θα απαιτούν λιγότερο νερό. Αλλά και η επανάσταση στο λογισμικό: Το Uber, που εδώ επιχειρείται να “ρυθμιστεί” ή να σταματήσει, βρίσκεται επικεφαλής της νέας πραγματικότητας: Το λογισμικό θα διακόψει τις περισσότερες παραδοσιακές βιομηχανίες κατά τα επόμενα 5-10  χρόνια. Το Uber είναι απλώς ένα εργαλείο λογισμικού. Χωρίς η εταιρεία να διαθέτει αυτοκίνητα έγινε η μεγαλύτερη εταιρεία ταξί στον κόσμο. Ανάλογη περίπτωση η Airbnb που είναι πλέον η  μεγαλύτερη ξενοδοχειακή εταιρεία στον κόσμο, χωρίς ιδιόκτητα ξενοδοχεία. 

Η τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται ότι καθιστά τους υπολογιστές και τα ρομπότ πιο έξυπνα και ικανά στην κατανόηση των ανθρώπων, των συνηθειών και των αναγκών τους. Στις ΗΠΑ, εξαιτίας της IBM Watson, μπορείτε να πάρετε νομικές συμβουλές και έτσι  οι θέσεις εργασίας για τους δικηγόρους μειώνονται. Είναι βέβαιο ότι θα δημιουργηθούν παντού νέες θέσεις όχι όμως τόσο γρήγορα όσο καταστρέφονται. 

Η συνεργασία ανθρώπων (όπου η νοημοσύνη δημιουργεί τις ιδέες, τις  δεξιότητες και τα περιεχόμενο) με τα ρομπότ (όπου έχουμε υπερφυσική δύναμη και ακρίβεια) δηλαδή η ομαδική εργασία “οδηγεί” σε νέα “συλλογικότητα” στους χώρους εργασίας. Σήμερα είναι “χωριστά” για λόγους ασφαλείας, αύριο η έρευνα επιδιώκει να είναι κοντά και στενά, μεθαύριο συνύπαρξη δίπλα - δίπλα στην δουλειά. Στο άμεσο μέλλον πέρα από γιλέκα, αισθητήρες κοκ οι ρόλοι στην παραγωγή αλλάζουν. Εκεί ποιό όραμα μπορούμε να μορφοποιήσουμε σε έναν κόσμο που αναδύεται δίπλα μας, τον “βλέπουμε και ακόμη δεν φανταζόμαστε”. Ίσως η μείωση των ωρών εργασίας χωρίς μείωση μισθών είναι στο άμεσο μέλλον αφού μειώνεται ο όγκος εργασίας για τον άνθρωπο. Μήπως άνθρωποι και ρομπότ πρόκειται να “χορεύουν” τάνγκο ή να “συμμαχούν” για την αναδιανομή εισοδημάτων, την δικαιοσύνη, την ευημερία; Τα επόμενα χρόνια θα το αποκαλύψουν!

*Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ