Από τον Επιθεωρητή στον Σχολικό Σύμβουλο ...Από τον Σχολικό Σύμβουλο στον Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου

Από τον Επιθεωρητή στον Σχολικό Σύμβουλο

              Από τον Σχολικό Σύμβουλο στον Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου

''Ο επιθεωρητής καταργήθηκε!... Ζήτω ο σχολικός σύμβουλος!....

Ο σχολικός σύμβουλος καταργήθηκε!... ζήτω ο Συντονιστής!.. Και πάει λέγοντας.....''

Το 1983 μια ''άλλη αριστερά'' έλεγε ότι καταργεί τον επιθεωρητή γιατί...απεχθανόταν τις καταπιέσεις. Επειδή είναι ένας διοικητικός-εποπτικός θεσμός ενός αναχρονιστικού και απόλυτα συγκεντρωτικού διοικητικού συστήματος.

Με την παρουσία του επιθεωρητή -έλεγαν οι τότε εισηγητές- ο υποσιτιζόμενος υλικά και πνευματικά, απομονωμένος και αβοήθητος δάσκαλος, έφτανε στην έσχατη υπαλληλική υποτέλεια. Είχε αγωνία, ανασφάλεια, άγχος, φόβο, υποτίμηση, έλλειψη εμπιστοσύνης, δυσαρέσκεια, εχθρότητα, απογοήτευση, υπερένταση και εξουθένωση. Με αποτέλεσμα υποστήριζαν, να είναι ακόμα κακές οι σχέσεις δασκάλου-μαθητή. 'Ολες οι ελπίδες στηρίχτηκαν στον σχολικό σύμβουλο. Το έργο του ορίστηκε με ένα πλήθος «συν». Συνεργασιών, συσκέψεων, συμμετοχών, συναποφάσεων, συνερευνών, συντονισμών, συναξιολογήσεων κλπ.

Στις πρώτες επιλογές (δύο;) τα κριτήρια επιλογής ήταν η επιστημονική του κατάρτιση, η ερευνητική του διάθεση, η πλατιά του μόρφωση, η συγγραφική του δράση, το αξιόλογο εκπαιδευτικό του έργο, η κοινωνική του προσφορά και το δημοκρατικό του ήθος. 'Ετσι γενικά. Μετά ήλθε η μοριοδότηση των προσόντων και κατά έναν τρόπο η αξιοκρατική επιλογή. Σίγουρα η πολιτεία διαφοροποίησε και αύξησε μερικώς τα καθήκοντα των σχολικών συμβούλων, συγκριτικά με τους επιθεωρητές, αλλά συγχρόνως εκμηδένισε τις δικαιοδοσίες, τις βάσεις δηλαδή που ήταν απαραίτητες για να στηριχτούν. Δηλαδή ο θεσμός γεννήθηκε ανάπηρος, ελαττωματικός. Γι'αυτό ίσως να μην απέδωσε στην αρχή, δημιουργικό έργο, όπως θα έπρεπε. Οι σχολικοί σύμβουλοι αγνοήθηκαν συστηματικά και σκόπιμα. Αρκετοί σχολικοί σύμβουλοι δεν ήταν κατάλληλοι για το δύσκολο έργο και πολλοί συνάντησαν την άρνηση των εκπαιδευτικών να τους δεχτούν στις αίθουσες διδασκαλίας, ίσως γιατί δεν ήταν ικανοί εκπαιδευτικοί και από φόβο μήπως αποκαλυφθεί η γύμνια τους. Είναι αυτοί που βολεύτηκαν με την αποσύνδεση του μισθού από τον βαθμό και το ευδόκιμο της υπηρεσίας.

Αποφασιστικός παράγοντας της αποτυχίας υπήρξε και η αρνητική στάση του οργανωμένου συνδικάτου, με στόχο την ματαίωση και αποτροπή κάθε είδους ελέγχου των εκπαιδευτικών. 'Ετσι από την εξουσιαστική παρουσία του επιθεωρητή και την τυπική παρουσία του σχολικού συμβούλου, περάσαμε στην πλήρη αδιαφορία. Ο σχολικός σύμβουλος ήταν μεταξύ αυτών που ήθελαν κάποια αξιολόγηση και αυτών που έλεγαν κατηγορηματικά όχι. Κανείς στην αρχή δεν ενστερνίστηκε αυτόν τον θεσμό. Γι'αυτό μάλλον δεν λειτούργησε σωστά. 'Εγιναν λάθη, παρατυπίες, υπερβολές. 'Εγιναν σχολικοί σύμβουλοι εκπαιδευτικοί που δεν έπρεπε να γίνουν.

Από την πλευρά των δασκάλων υπάρχει ακόμα μία χαλάρωση,ένας εφησυχασμός, ώστε πολλοί να μην εξοπλίζονται επιστημονικά. Ο σχολικός σύμβουλος από καθοδηγητής είχε γίνει επισκέπτης. 'Επρεπε από μόνος του να  είναι προσωπικότητα ώστε να  γίνεται σεβαστός από τον δάσκαλο. Πάλευε από μόνος του να αναβαθμίσει την εκπαίδευση.

Από την άλλη πλευρά είχε ένα μεγάλο επιστημονικό πλεονέκτημα. Καθημερινά ερχόταν σε επαφή με όλους τους παράγοντες της αγωγής. Δεν εμποδιζόταν από άλλες γραφειοκρατικές διαδικασίες και απευθυνόταν κατευθείαν στον Υπουργό. Δηλαδή μπορούσε να επηρεάσει τα τεκταινόμενα στον χώρο της εκπαίδευσης.

Πέρασαν τριάντα πέντε χρόνια. Ο θεσμός του σχολικού συμβούλου στην πορεία του, αναβαθμίστηκε, αξιοποιήθηκε έμπρακτα ως προς την παιδαγωγική διδακτική και καταξιώθηκε. 'Εστω αργά.

Είναι αλήθεια ότι μόνο με νομοθετικές ρυθμίσεις δεν λύνονται τα προβλήματα της διοίκησης και της εποπτείας των σχολείων. Ο υπουργός Παιδείας γιατί πιστεύει ότι ο νέος θεσμός του συντονιστή θα ανταποκριθεί στην αποστολή του; Δηλαδή στην καθοδήγηση των εκπαιδευτικών; 'Όταν σίγουρα η επιλογή θα γίνει με αυστηρά κομματικά κριτήρια; Είναι σίγουρος ότι ο νέος θεσμός δεν θα έχει τρωτά σημεία και άλλες αδυναμίες; Αυτοί που θα επιλεγούν, θα είναι προσωπικότητες με ήθος; Ισχυρό χαρακτήρα; Γνώσεις; Ισχυρή θέληση; Επιστημονική κατάρτιση; Ψυχραιμία; Διοικητική ευστροφία; Θα είναι εκπαιδευτικοί επιστημονικά και πνευματικά καλλιεργημένοι; Αλήθεια σε ποιες χώρες της Ευρωπαικής 'Ενωσης λειτουργεί αυτός ο θεσμός;

Πάντως, όπως και αν λέγεται, παίζει ρυθμιστικό ρόλο σ' ένα αποκεντρωμένο και σωστά δομημένο εκπαιδευτικό σύστημα. Θεσμοί, που πρώτα   καθηλώνονται ηθικά και οικονομικά και μετά καταργούνται, αντί να  αναβαθμίζονται; Οι μεταρυθμίσεις κρίνονται αναγκαίες, όταν δεν περιέχουν ''δόλο''. Μήπως, καταργώ αυτό που υπάρχει, για να εξυπηρετήσω τους δικούς μου ανθρώπους;

Αλήθεια, πότε αξιολογήθηκε ο θεσμός του σχολικού συμβούλου και ποια είναι τα αποτελέσματα; Πέτυχε στο έργο του; Ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες των εμπνευστών του;

Η εποχή μας χρειάζεται πίστη. Πίστη στο έργο. Σήμερα, που η ανομία, η εγωπάθεια και η ματαιοδοξία τύλιξαν τον σημερινό άνθρωπο. Σήμερα, που ο ίδιος έχει γίνει πιο φτωχός ψυχικά. Σήμερα, που το κλίμα στο σχολείο έχει αλλάξει προς το χειρότερο, που οι Ε.Δ.Ε. δίνουν και παίρνουν. Σήμερα, ο εκπαιδευτικός κινδυνεύει να υποκύπτει εύκολα στα συνθήματα, κινδυνεύει να μαραθεί η ηθική του υπόσταση. 'Ολα πλέον τα αντικρίζει από την πλευρά της σκοπιμότητας.

Και τελικά ποια είναι τα αποτελέσματα;

Το νομοσχέδιο για τις Νέες δομές στην Εκπαίδευση φαίνεται ότι θα συζητηθεί πολύ σύντομα στη Βουλή και ίσως σε λίγες μέρες να αποτελεί πλέον Νόμο  του Κράτους. Θα αποδειχθεί άραγε, άξιο των προσδοκιών των εκπαιδευτικών, των γονέων, των μαθητών, των πολιτών; Ίδωμεν.

                                                         ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ

                                                                    Ξενοφώντος 17^α

                                                                  Σύνταγμα, Αθήνα