Τόσα φώτα, πόσο σκοτάδι…

Του Νίκου Τσούλια*

Αιώνες και αιώνες τώρα φώτα και φώτα ανάβουν στο διάβα της ιστορίας του ανθρώπου. Διαφωτισμός, Αναγέννηση, επιστημονικές επαναστάσεις, Γαλλική επανάσταση, ηλεκτρισμός, βιομηχανική επανάσταση, Οκτωβριανή επανάσταση, Έρασμος, Γαλιλαίος, Νεύτωνας, Δαρβίνος, Αϊνστάιν, Ράσσελ, Ντιούι…, UNESCO, εκπαιδευτικά συστήματα, μορφωτικά κινήματα, Μάης του 68, internet, νέες τεχνολογίες, δισεκατομμύρια βιβλία… ατέλειωτα φώτα!

Κι όμως. Σκοτάδι βαθύ, πυκνό απλώνεται παντού…

Θεωρίες συνωμοσίας, πράξεις ανοησίας. Η πανδημία θερίζει. Κι όμως… Για πολλούς δεν υπάρχει ιός, ο κορωνοϊός είναι επινόηση. Για άλλους επίσης πολλούς είναι βιοτεχνολογική κατασκευή και μάλλον των Κινέζων - και ο Τραμπ επικεφαλής. Για πολλούς δεν πρέπει να εφαρμόζονται τα μέτρα στις εκκλησίες – φροντίζει ο Θεός. Δεν πειράζει που είχαμε την απαρχή της τραγωδίας από την επίσκεψη στους Άγιους Τόπους. Για άλλους υπάρχει και κομματική προσέγγιση με ιδεολογικές αναλύσεις!

Μεσαίωνας, πολύς Μεσαίωνας. Πώς γίνεται και μας ακολουθεί τόσα χρόνια, τόσους καιρούς μετά; Γίνεται και κίνημα κατά των μέτρων προστασίας. Κάτω η μάσκα. Ζήτω η ελευθερία. Υπάρχει δικαιολογία ή έστω ερμηνεία. Σε κάθε μορφής παγκόσμιας κρίσης (πανδημίες, μεγάλες φυσικές καταστροφές, οικονομική κατάρρευση κλπ) αναπτύσσονται οι παρασιτισμοί του ανορθολογισμού. Ξεφυτρώνουν παντού οι καταστροφομανείς και οι σωτηριολόγοι σαν μανιτάρια σε φθινοπωρινό δάσος.

Δεν χρειάζονται αποδείξεις για τους ισχυρισμούς των. Δεν αρκούν οι ασθενείς δίπλα μας, οι απώλειες χιλιάδων ανθρώπων, τα επιστημονικά στοιχεία των διεθνών οργανισμών και των ιατρικών και ερευνητικών κέντρων, η παγκόσμια ανησυχία. Τόση γνώση και μόρφωση, τόση εκπαίδευση και παιδεία πού πάνε; Τόσα χρόνια στα σχολικά θρανία και στα φοιτητικά αμφιθέατρα τι καρπούς απέδωσαν; Είναι τόσο δύσκολο να σκεπτόμαστε λογικά;

Η Ελλάδα αντιμετώπισε την πανδημία στην πρώτη φάση με σχετική επιτυχία – συγκριτικά δε με άλλες χώρες πήγε πολύ καλά. Γιατί υπήρξε επιστημονικό, ορθολογικό σχέδιο και το εφαρμόσαμε σε μεγάλο βαθμό. Αλλά αυτή η σχετικά καλή έκβαση πρέπει να γίνει αφετηρία για έναν ακόμα πιο δύσκολο αγώνα.

Γιατί στην πρώτη φάση απέναντι στο δίλημμα «πρώτα η κοινωνία ή πρώτα η οικονομία» η σωστή απάντηση ήταν «πρώτα η κοινωνία» αλλά τώρα οφείλουμε να δώσουμε μάχη και για την κοινωνία και για την οικονομία. Και τα πρωταρχικά σημεία αυτού του δίπολου είναι αφενός «ευπαθείς ομάδες και αδύνατες οικονομικά ομάδες» και αφετέρου «παραγωγικές επενδύσεις».

Το όλο εγχείρημα είναι αντικειμενικά δύσκολο. Και θα περίμενε κανείς μια ευρεία σύμπνοια, μια κοινωνική και εθνική συνεννόηση. Κι όμως δεν συμβαίνει, όπως δεν συνέβη και με την οικονομική κρίση του 2010 – που …καλά κρατάει ακόμα.

Η κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν έχει σχέδιο. Ακολουθεί την παλιά δεξιά λογική της κομματικής έπαρσης και της αλαζονείας. Στην εκπαίδευση καταδεικνύεται με τον πιο εμφαντικό τρόπο η ανικανότητά της. Είμαστε κοντά στο άνοιγμα των σχολείων και των πανεπιστημίων και δεν έχει ετοιμάσει τίποτα – πέραν της μάσκας – επί του πεδίου της εφαρμοσμένης πολιτικής.

Ζούμε σε έκτακτες συνθήκες, σε περίοδο βαθιάς κρίσης και μεγάλων δυσκολιών. Υπάρχει δρόμος που έχει τις καλύτερες - συγκριτικά με άλλους δρόμους – προοπτικές: της εθνικής συνεννόησης, της κοινωνικής συναίνεσης, της πολιτικής συνεργασίας και όχι των κομματικών διχασμών και του νεοφιλελευθερισμού.

 *Ο Νίκος Τσούλιας είναι πρώην πρόεδρος της ΟΛΜΕ