Του Νίκου Τσούλια
Να σκεφτούμε ξανά και ξανά, να
προβληματιστούμε, να αναστοχαστούμε: ποιο είναι το βασικό εργαλείο
εκπολιτισμού του ανθρώπινου είδους, ποιο πεδίο ανοίγει συνεχώς νέους
ορίζοντες στην ανθρωπότητα;
Το φως του Προμηθέα είχε δύο όψεις, τη φωτιά και
τη γνώση. Και αν η φωτιά συνέργησε στην έξοδό μας από το ζωικό βασίλειο
και στην ανθρωποποίησή μας, η γνώση ήταν και είναι το βασικό πεδίο του
εξανθρωπισμού μας. Το βιβλίο είναι το διαχρονικό νήμα της μάθησης και
της έρευνας του ανθρώπου, ο κύριος ιστός της πιο βαθιάς και πιο
ουσιαστικής επικοινωνίας πάντων των ανθρώπων, πασών τε γενεών και
γενεών, όλων των ιστορικών περιόδων.
Στο βιβλίο βρίσκονται τα
αποτυπώματα του
πνεύματος, παρελθόντος τε και μέλλοντος – σε όποια μορφή και αν πήρε στο
διάβα του χρόνου: του πηλού, της περγαμηνής, του πάπυρου, του χαρτιού,
του ψηφιόκοσμου. Εδώ ο αλφαβητισμός, η κοινωνικοποίηση, η γλώσσα, η
αναζήτηση, η αισθητική και η ηθική σύλληψη της ζωής, η ανάπτυξη της
προσωπικότητας δεν βρίσκουν μόνα τα πρώτα τους αρχιμήδεια σημεία μα και
τους δρόμους που μας δίνουν όλο και πιο νέες προοπτικές.
Ναι, να τιμάμε το βιβλίο, γιατί χωρίς αυτό
σκοτάδια πολλά μας περιτριγυρίζουν. Και είναι πολύ απλό. Δεν θέλει
τελετουργίες ούτε μεγαλοπρέπειες και φανφάρες. Και κυρίως δεν θέλει
εξουσίες – γιατί τις αμφισβητεί μαζί με την προκατάληψη και το
δογματισμό, την άγνοια και την ημιμάθεια. Να τι χρειάζεται… Να έχουμε
ανοιχτό βιβλίο, να το διαβάζουμε, να το κάνουμε υπόθεση της ζωής μας,
σχέση ερωτική να δημιουργήσουμε μαζί του, καθημερινός μας σύντροφος να
γίνει…
Ναι, να μελετήσουμε καλά την ιστορία και τη ζωή.
Να αναρωτηθούμε το τι είναι πρόοδος ή έστω κάτι πιο απλό, για να μην
υπάρχει αντίρρηση καμιά, μπορεί να υπάρξει πρόοδος χωρίς διαρκή
πνευματική καλλιέργεια, χωρίς πάθος για τη γνώση, χωρίς το φως του
βιβλίου;
Ας μη γελιόμαστε… Η συσσώρευση όλο και πιο
πολλών όλο και πιο νέων υλικών αγαθών είναι απλά και μόνο μια συνθήκη
για τη βελτίωση της ζωής μας. Αν δεν υπάρχει συστηματική προαγωγή της
ετερογνωσίας και της αυτογνωσίας, η λατρεία των υλικών αγαθών, ο
καταναλωτισμός (η μεγάλη κοσμοθεωρία του καπιταλισμού, που μας έχει
ενσωματώσει) γίνεται χοάνη απανθρωποποίησής μας – μας ωθεί στη ζωώδη
κατάσταση. Γιατί ζούμε για να καταναλώνουμε…
Υπάρχει και ένα τόσο απλό μυστικό στη σχέση μας
με το βιβλίο και με το διάβασμα. «Δεν το συνειδητοποιούμε, αλλά ο
πλούτος μας, συγκριτικά με έναν αναλφάβητο (ή με κάποιον που, αν και δεν
είναι αναλφάβητος, δεν διαβάζει) συνίσταται στο ότι εκείνος ζει και θα
ζήσει μόνο τη δική του ζωή, ενώ εμείς πάμπολλες ζωές». (Umberto Eco, Αναμνήσεις επί χάρτου, Κείμενα για τη βιβλιοφιλία).
Τιμώντας το βιβλίο τιμούμε την ίδια τη ζωή μας,
το πνεύμα μας, την προσωπικότητά μας, την κοινωνία μας. Γιατί, άνθρωποι,
βιβλία και όνειρα έχουν το ίδιο νόημα, την ίδια μοίρα. Ή όλα μαζί
αναζητούν το φως ή δεν έχουν κανέναν προσανατολισμό – άγονται και
φέρονται…
Υ.Γ.
Στο πεδίο του συμβολισμού… Γιατί δεν υπάρχουν αγάλματα βιβλιοφιλίας στις πόλεις μας – κάτι που είναι σύνηθες σε άλλες χώρες;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου