Από το χωριό Έντζμοντ στην Μ. Βρετανία όπου έχει τεθεί σε εφαρμογή το πρώτο πειραματικό αυτοματοποιημένο αγρόκτημα μέχρι την Γερμανία, τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία τα ρομπότ "διεκδικούν" μερίδιο της παραγωγής, της αγοράς εργασίας, των κερδών. Η ανησυχία, οι έρευνες και οι συζητήσεις για το «επικείμενο» κύμα τεχνολογικής ανεργίας είναι κυρίαρχα στοιχεία σε χώρες και κοινωνίες που κοιτάνε το μέλλον.
Ήδη
τα λαϊκά αφηγήματα για την τύχη των αγροτών ή εργαζομένων πχ στην μεταποίηση (τομέα που η αυτοματοποίηση προχωρά με ταχύτητα) να προσπαθούν να μαντέψουν αν θάναι χαλαροί στα καφενεία ή με πολύ ελεύθερο χρόνο ή ειδικοί στην ρομποτική ή άνεργοι.
Οι έρευνες δείχνουν ότι τα βιομηχανικά ρομπότ έχουν ήδη προκαλέσει σοβαρές απώλειες εργασίας και κερδών στις ΗΠΑ. Αντίθετα στην αγορά εργασίας της Γερμανίας, όπου έχουμε πολύ περισσότερα ρομπότ από τις ΗΠΑ, δεν έχουμε την ίδια αρνητική επίδραση στη συνολική απασχόληση.
Άλλες εκτιμήσεις θέλουν δραματικές τις επιπτώσεις για το πόσα επαγγέλματα κινδυνεύουν να αυτοματοποιηθούν αλλά η συστηματική ανάλυση δείχνει ότι αυτός ο αντίκτυπος είναι διφορούμενος θεωρητικά. Τα ρομπότ υποκαθιστούν άμεσα τους εργαζόμενους όταν διατηρούν την παραγωγή και τις τιμές σταθερές, αλλά οι μειώσεις κόστους που προκύπτουν επίσης αυξάνουν τη ζήτηση προϊόντων και εργασίας. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι μπορούν να απορροφηθούν από διαφορετικούς κλάδους και να ειδικευτούν σε νέα και συμπληρωματικά καθήκοντα.
Τα ρομπότ είναι πραγματικότητα αφού η χρήση τους έχει τετραπλασιαστεί: 7,6 ρομπότ ανά χίλιους εργαζομένους στην Γερμανία, με 2,7 και 1,6 στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ αντίστοιχα. Η "παγκόσμια κατάταξη ρομποτικών" απαριθμεί οκτώ ιαπωνικές επιχειρήσεις μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων παραγωγών στον κόσμο. Τα υπόλοιπα έχουν παραγωγή κυρίως στη Γερμανία.
Από τον αριθμό των ρομπότ που έχουν εγκατασταθεί σε 25 βιομηχανίες και 50 χώρες κατά την περίοδο από το 1994 έως το 2014, διαπιστώνεται ότι: στην Γερμανία υπάρχει η μεγαλύτερη αύξηση στους διάφορους κλάδους της αυτοκινητοβιομηχανίας. Εδώ, 60-100 επιπλέον ρομπότ εγκαταστάθηκαν ανά χίλιους εργαζομένους το 2014 σε σύγκριση με το 1994.
Υπολογίζεται ότι ένα ρομπότ αντικαθιστά δύο εργασίες κατασκευής (Γερμανία) κατά μέσο όρο. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου 1994-2014 καταστράφηκαν από ρομπότ περίπου 275.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Όμως, αυτές οι σημαντικές απώλειες αντισταθμίζονται πλήρως από τα κέρδη εργασίας εκτός της μεταποίησης. Με άλλα λόγια, τα ρομπότ έχουν αλλάξει έντονα τη σύνθεση της απασχόλησης οδηγώντας την πτώση των εργοστασιακών εργασιών.
Τα ρομπότ ήταν υπεύθυνα για σχεδόν το 23% αυτής της πτώσης. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει σημαντικοί δολοφόνοι όταν πρόκειται για τον συνολικό αριθμό θέσεων απασχόλησης στη γερμανική οικονομία.
Τα ρομπότ αυξάνουν τη μέση παραγωγικότητα και τη συνολική καθαρή παραγωγή του μισθολογικού κόστους, αλλά όχι τους μέσους μισθούς. Με άλλα λόγια έχουν συμβάλει στην πτώση του μεριδίου του εργατικού εισοδήματος. Για τους υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους τα ρομπότ είναι φίλοι στην αγορά εργασίας. Όμως, για το μεγαλύτερο μέρος των χαμηλά και μεσαίων ειδικευμένων εργαζομένων, η σχέση είναι πιο δύσκολη.
Το συμπέρασμα προς το παρόν είναι ότι τα ρομπότ προκαλούν αξιοσημείωτες διανομές αλλά όχι επικίνδυνα απειλητικές. Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, φαίνεται ότι η αντίδραση της γερμανικής αγοράς εργασίας ήταν πιο ισορροπημένη στην άνοδο των ρομπότ όπως στο πρόσφατο παρελθόν και με το "σοκ της Κίνας" δηλ. αντιμετωπίστηκε με έγκαιρο προγραμματισμό και ανασχεδιασμό της κατεύθυνσης ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού!
*Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου