Ζητείται «νέα» ανθεκτικότητα των ανθρώπινων κοινοτήτων!

Τ0Υ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ*

 

Τα στοιχεία μιλούν: από 777 εκ. υποσιτισμένους το 2015 σκαρφαλώσαμε στα 815 εκ. το 2016.

Η UNISEF εκτιμά ότι 3 εκ. παιδιά χάνουν κάθε χρόνο την ζωή τους από την αιτία αυτή, ενώ στην Ελλάδα 600 χιλ. παιδιά και έφηβοι υποσιτίζονται. Η μετακίνηση - μετανάστευση στο ένα δις το 2015 με 245 εκ. «διεθνείς» μετανάστες. Το «μίγμα» του προβλήματος ή των κινδύνων διαφοροποιείται από την εξάντληση των φυσικών πόρων, την κλιματική αλλαγή. Έτσι, μαζί με την αστάθεια ή τις συγκρούσεις ή την έλλειψη στοιχειώδους δικτύου κοινωνικής προστασίας σε μεγάλες περιοχές - περιφέρειες του πλανήτη, η ανθεκτικότητα των ανθρώπινων κοινοτήτων αναδεικνύεται σε στρατηγικό ζήτημα. Εντείνει ή όχι την μετανάστευση. Η αύξηση της επάρκειας και ασφάλειας του εφοδιασμού τροφίμων και η μετανάστευση είναι κρίσιμες μεταβλητές της εξίσωσης.

Οι επενδύσεις σε σύγχρονους τρόπους, συστήματα παραγωγής τροφίμων και αγροτικής ανάπτυξης είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα του αιώνα. Οι δρόμοι μεταξύ Αφρικής και (όχι μόνο) Ευρώπης, η ειρηνική συνύπαρξη λαών, εθνών, κρατών όλο και περισσότερο περνούν από την επισιτιστική ασφάλεια. Μπορούμε, και τι, να κάνουμε καλύτερα σε μια πολύπλοκη πραγματικότητα; Ίσως, απαντώντας «προοδευτικά και αριστερά»: αν ο ανεπτυγμένος κόσμος εξασφαλίσει και παράσχει την δυνατότητα οι άνθρωποι να καλλιεργούν τα τρόφιμα στον τόπο τους. Αρκεί όμως; Προφανώς και όχι όταν η γεωργία γίνεται πιο παραγωγική και περισσότερο μηχανική. Αυτή η διαρθρωτική αλλαγή -που εξελίσσεται- μειώνει την εργασία στον τομέα της γεωργίας. Ήδη στην Ευρώπη άνθρωποι που είχαν εισόδημα από την γεωργία μετακόμισαν στην βιομηχανία, τις υπηρεσίες και σε άλλες περιοχές της οικονομίας. Επομένως οι μετασχηματισμοί καθιστούν πιο δύσκολη την εξίσωση.

Βλέποντας πιο ολιστικά τις εξελίξεις δηλ. τις φυσικές ή οικονομικές κρίσεις ή καταστροφές και τον ευρύτερο «κλονισμό» των οικοσυστημάτων, αντιλαμβανόμαστε ότι τα εμπόδια για ανάκαμψη και αναπήδηση ενιαίων λύσεων μεγέθους είναι αρκετά. Η μία πτυχή της εξίσωσης εξαρτάται από την εισαγωγή και διάχυση, την πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, την καινοτομία πχ στην ύπαρξη, ποιότητα, καταλληλότητα συστημάτων άρδευσης και ύδρευσης, την εξεύρεση και χρήση δηλαδή σπάνιων πόρων για αρκετές περιοχές με υψηλή παραγωγικότητα. Η δεύτερη σχετίζεται με την απώλεια του 1/3 του παραγόμενου φαγητού σήμερα. Αν μειώσουμε τις ποσότητες που χάνονται από κακό προγραμματισμό ή απερίσκεπτες καταναλωτικές συνήθειες μπορούμε να αυξήσουμε την διαθεσιμότητα τροφίμων για να βγούν άνθρωποι από την ανέχεια.

Ωστόσο η επιστημονική έρευνα, και συνακόλουθα οι πολιτικές, υπολείπονται της κλίμακας των μειζόνων κινδύνων για τις σύγχρονες κοινότητες. Ειδικά σε χώρες, όπως η δική μας, ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης -που δεν προκύπτει από «συνέδρια» από τα πάνω αλλά ως επιστέγασμα παραγωγικών δράσεων και πρωτοβουλιών ή σοβαρών διαδικασιών και δομών δημοκρατικού περιφερειακού και εθνικού προγραμματισμού- χρειάζεται δουλειά για να επιτύχει πολλούς στόχους. Να μειώσουμε τις ανισότητες, να ζωντανέψουμε την ύπαιθρο, να συμβάλλουμε εδώ ή στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια προσπάθεια ενάντια στον υποσιτισμό.

Σχέδιο για μοντέλο χρήσης των πόρων που διαθέτουμε: γή, κλίμα, νερό, για βιώσιμη και οικολογική γεωργική, κτηνοτροφική και αγροτική παραγωγή ακούμε ευχολογικά.Κυρίως χωρίς διατύπωση συγκεκριμένων στόχων είτε απο τηην κυβέρνηση είτε απο περιφερειάρχες στις πρόσφατες «αναπτυξιακές» συνευρέσεις. Καλές οι υποδομές από τα ΕΣΠΑ ως δρόμοι για νέα παραγωγή και προϊόντα δηλ. για τις «ορφανές» δημιουργίες νέων ανθρώπων και παραγωγών αρκεί να υπάρχουν φιλικές δημόσιες πολιτικές. Διαφορετικά -όπως διδάσκει και η εμπειρία των Ολυμπιακών- μεταφέρουν μόνο «φιέστες», φθείρουν την όποια ανθεκτικότητα έχει η κοινωνία. Οι προκλητικές πολιτικές νοοτροπίες ή φεουδαρχικές συμπεριφορές σήμερα είναι εχθρικές για το αύριο, όπως και καθετί αρνητικό ή επιδερμικό!

*0 Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην Πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ