09/12/2020
Του Σήφη Μπουζάκη*
Το υπουργείο Παιδείας εξήγγειλε μία ακόμη μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση. Πριν προχωρήσουμε στο σχολιασμό των εξαγγελιών, μια εννοιολόγηση. Για εκπαιδευτική μεταρρύθμιση (μέχρι τη λύση του γλωσσικού, με την καθιέρωση της δημοτικής στο σύνταγμα του 1975, μιλούσαμε για γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση) μπορούμε να κάνουμε λόγο μόνο στον βαθμό που οι επιχειρούμενες μεταβολές αφορούν στους παρακάτω βασικούς άξονες : φιλοσοφία παιδείας, σχολική γνώση (αναλυτικά προγράμματα, σχολικά εγχειρίδια), εκπαιδευτικός (κατάρτιση, επιμόρφωση) και σύστημα διακυβέρνησης (οργάνωση, διοίκηση, εποπτεία).
Με τέτοιες μεταρρυθμίσεις
στη γενική και τεχνικο-επαγγελματική εκπαίδευση συνδέθηκαν μεταπολιτευτικά μέχρι το 2000, κυρίως οι υπουργοί Παιδείας Γεώργιος Ράλλης της ΝΔ, και οι Απόστολος Κακλαμάνης και Γεράσιμος Αρσένης από το ΠΑΣΟΚ. Οι ιστορικοί της εκπαίδευσης συγκλίνουμε στην εκτίμηση ότι το μεταπολιτευτικό εκπαιδευτικό τοπίο γενικά χαρακτηρίζεται από συνέχεια, σπάζοντας μία μακρά παράδοση ασυνεχειών, μεταρρυθμίσεων -αντιμεταρρυθμίσεων. Η «κατάρα του Σίσυφου» (Α. Καζαμίας) φάνηκε να μπαίνει στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας» (Δ. Γληνός, 1913).Οι εξελίξεις, όμως, στις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, με την αποδόμηση της μεταρρύθμισης Αρσένη από Υπουργό της ίδιας κυβέρνησης (Π. Ευθυμίου), την παρόμοια εξέλιξη με το δίδυμο Μ. Γιαννάκου- Ε. Στυλιανίδης, αλλά και την αποδόμηση της μεταρρύθμισης Διαμαντοπούλου στα ελληνικά ΑΕΙ , το 2011, από την κυβέρνηση ΣΥΣΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ (το ‘ξήλωμα’ είχε αρχίσει ήδη από τον Κ. Αρβανιτόπουλο τής ΝΔ), προσγείωσε τους αισιόδοξους που βιάστηκαν …να πανηγυρίσουν ότι κάτι αλλάζει , ότι το ελληνικό σχολείο θα σταματήσει ν’ αποτελεί ‘αρένα πολιτικών συγκρούσεων’, το διακύβευμα της εξουσίας.
Με τα παραπάνω ‘άλματα’, ‘τραύματα’ και ‘πισωγυρίσματα’, ας σχολιάσουμε τις εξαγγελίες της κ. Κεραμέως (με την ευκαιρία, περαστικά , κ. Υπουργέ) . Εν τέλει, ισχύει και σήμερα η υπερβολική διαπίστωση του . Γληνού για τα νομοσχέδια του 1929 (Κ. Γόντικας) ; «Ό,τι καλό έχουν δεν είναι νέο και ό,τ,ι νέο έχουν δεν είναι καλό». Επιγραμματικά, θα επιχειρήσουμε στη συνέχεια να τεκμηριώσουμε τη θέση ότι οι παρακάτω έξι βασικές εξαγγελίες έρχονται από το χθες.
α. Τα προγράμματα σπουδών Ιστορίας, με πολλά καινοτομικά στοιχεία, καρπός εργασίας μιας Ομάδας έγκριτων ιστορικών (Βόγλης, Κόκκινος, Κουλούρη κ.ά. ) καταργούνται -δεν εφαρμόστηκαν ούτε επί ΣΥΡΙΖΑ που τα υιοθέτησε- και επανερχόμαστε στα προγράμματα του 2002!!!!
β. Η προσπάθεια για την ανάπτυξη της ΤΕΕ είναι μια πλούσια ιστορία ‘χαμένων ευκαιριών’ με Γ. Ράλλη (ΤΕΛ) , Α. Κακλαμάνη (Επαγγελματικά Λύκεια και ΤΕΙ, αυτά που αψυχολόγητα κατήργησε ο ΣΥΡΙΖΑ), Γ. Αρσένη (ΤΕΕ) , Γ. Σουφλιά (ΙΕΚ) κ.ά
γ.Η αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου και εκπαιδευτικών , όπως και η αυτοαξιολόγηση (πρωτοδοκιμάστηκε με αντιστάσεις επί Διαμαντοπούλου), έχουν πίσω τους 14 (!!!!!!) νομοθετικές ρυθμίσεις που ΔΕΝ εφαρμόστηκαν…
δ. Η ‘τράπεζα θεμάτων’, ‘το τεστ δεξιοτήτων’ και το ‘πολλαπλό βιβλίο’ είχαν θεσμοθετηθεί στη ‘λιθοβολημένη μεταρρύθμιση’ Αρσένη.
ε. Ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου ανάγεται στο 1982 . Τότε καταψηφίστηκε από τη ΝΔ και
στ. Το ‘Εθνικό Απολυτήριο’ έχει ιστορικές ρίζες στο ‘ακαδημαϊκό απολυτήριο’ του Γεωργίου Παπανδρέου, το 1964, και μεταπολιτευτικά στο Εθνικό Απολυτήριο, μελέτη – βιβλίο του αείμνηστου ομότεχνου και φίλου Αλέξη Δημαρά (κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου) .
Ποια μεταρρύθμιση, λοιπόν, κυρία Υπουργέ; Ο πολιτικός πολιτισμός απαιτεί να αναγνωρίσετε προσπάθειες και ιδέες των προκατόχων σας. Και, βέβαια, μακάρι να επιτύχετε εκεί που εκείνοι απέτυχαν. Αυτό και γιατί, κάποιες από τις παλιές αυτές ρυθμίσεις, όπως η αυτονομία της σχολικής μονάδας, ο Σχολικός Σύμβουλος, το πολλαπλό βιβλίο, παραμένουν επίκαιρες, είναι σαν το ‘παλιό καλό κρασί’…
Για ν’ αποκτήσουν μία μεταρρυθμιστική χροιά οι εξαγγελίες σας, τολμήστε τομές στην επιμόρφωση που είναι στο ‘σημείο μηδέν’, την αξιοκρατική επιλογή των στελεχών, τη μεταρρύθμιση του Λυκείου, του ‘άταφου νεκρού της εκπαίδευσης΄, την ψυχοπαιδαγωγική προετοιμασία των καθηγητών, το ψηφιακό άλμα στην εκπαίδευση, τη σχολική υγιεινή, την κατάργηση του κατάλοιπου δύο δικτατοριών (Μεταξά-Παπαδόπουλου) ενός σχολικού εγχειριδίου, το «σύστημα μαθητείας», την αυτονομία και αυτοτέλεια των ΑΕΙ ‘κ.ά.
Τέλος, ας μην ξεχνάτε, κ. Υπουργέ, το βασικό δίδαγμα από την ιστορία των μεταρρυθμίσεων. Προϋπόθεση για την εφαρμογή μιας μεταρρύθμισης είναι η διασφάλιση των προϋποθέσεων για την εφαρμογή της, όπως κοινωνικές και πολιτικές συναινέσεις και, πρωτίστως, η συναίνεση και στήριξη των εκπαιδευτικών που καλούνται να την εφαρμόσουν. Και όλα αυτά προϋποθέτουν διάλογο και πειθώ, όχι πυγμή και εξουσία.
*Ο Σήφης Μπουζάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου