15-03-16 Βασικά σημεία της ομιλίας του Νίκου Φίλη σε Περιφερειακούς και Διευθυντές Εκπαίδευσης

Συνάντηση διαλόγου για όλα το θέματα της εκπαίδευσης του υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, Νίκου Φίλη με τους 13 Περιφερειακούς Διευθυντές Εκπ/σης και τους 116 Διευθυντές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης πραγματοποιήθηκε το πρωί στο υπουργείο.

Στην ομιλία του ο υπουργός μεταξύ των άλλων ανέφερε:

Είμαστε ικανοποιημένοι γιατί δημιουργήθηκε ένα σώμα στελεχών εκπαίδευσης που συνδυάζει δυο στοιχεία που είναι απαραίτητα σε κάθε ζωντανό θεσμό στη δημόσια διοίκηση, την εμπειρία αλλά και την ανανέωση. Ανανέωση που έφτασε σε ποσοστό το 60% αφού 70 από τους 116 Διευθυντές Εκπαίδευσης επιλεγήκατε για πρώτη φορά.

Η μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση

Το επόμενο διάστημα και με την ολοκλήρωση του εθνικού και κοινωνικού διαλόγου για την παιδεία θα ξεδιπλώσουμε το πρόγραμμα μιας μεταρρύθμισης στην εκπαίδευση ακολουθώντας μια λογική σειρά: από την προσχολική ηλικία, έως και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με την προοπτική της καθιέρωσης14χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, συμπεριλαμβανομένης της 2χρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Τηναναμόρφωση της Ειδικής Αγωγής, μέσω του συστήματος της συνεκπαίδευσης, την καθιέρωση ενός Ενιαίου τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου, την αλλαγή των προγραμμάτων σπουδών στο Γυμνάσιο, τηναλλαγή της δομής και των προγραμμάτων σπουδών του Λυκείουκαι της συνακόλουθης πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Έχουμε συνείδηση ότιμιας τέτοιας έκτασης μεταρρύθμιση χρειάζεται χρόνο, πόρους και σχεδιασμό. Χρειάζεται διακομματική συνεννόηση και κοινωνική συναίνεση.  Γι’ αυτό η μεταρρύθμιση δεν εξαντλείται σε ένα-δύο χρόνια, ούτε σε μία τετραετία. Είναι έργο πνοής

Οικονομικά

Η σημερινή κυβέρνηση σταμάτησε ήδη αυτή την πορεία των συνεχών μειώσεων και για πρώτη φορά μετά από το 2009 σταθεροποίησε τις δαπάνες του Υπουργείου Παιδείας στο 2,8% επί του ΑΕΠ στον προϋπολογισμό του 2016 (όσο ήταν και το 2015), παρά την πρόβλεψη που υπήρχε στο μεσοπρόθεσμο 2013-18 για νέα μείωση. Επίσης έχουμε ήδη καταθέσει στους θεσμούς τη μελέτη του υπουργείου για την ανάγκη 20.000 μόνιμων διορισμών την επόμενη τριετία. Στόχος κοινός όλων μας είναι - μετά έξι χρόνια μνημονιακών πολιτικών και αδιοριστίας - να υπάρξουν επιτέλους μόνιμοι διορισμοί στην εκπαίδευση.

Πανελλαδικές

Απομένει η υπουργική απόφαση για το ποσοστό που θα αναλογεί στους υποψήφιους του παλαιού και του νέου συστήματος, το οποίο θα προκύψει μετά τη μελέτη από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου των δηλώσεων που κατέθεσαν οι υποψήφιοι, των οποίων η διορία κατάθεσης έληξε πριν από λίγες ημέρες.

Επίσης σημαντική διαδικασία είναι και οι εξετάσεις για το Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας, πολύ περισσότερο δε, που απώτερος στόχος μας είναι οι σπουδές στις ξένες γλώσσες στο δημόσιο σχολείο να αρκούν για την επιτυχή συμμετοχή των μαθητών και των μαθητριών στις εξετάσεις για την απόκτηση πιστοποιητικού Γλωσσομάθειας.

Εθνικός διάλογος

Σημαντικός είναι ο δικός σας ρόλος: να ενθαρρύνετε τους εκπαιδευτικούς να καταθέσουν τις προτάσεις τους (ατομικές ή συλλογικές), οι οποίες μπορούν να αφορούν πλευρές, επί μέρους ζητήματα ή την εκπαιδευτική διαδικασία στο σύνολό της, στη σχετική ιστοσελίδα για το διάλογο στην παιδεία, αλλά και να οργανώσουν το επόμενο διάστημα συζητήσεις στο πλαίσιο των παιδαγωγικών συνεδριάσεων των συλλόγων διδασκόντων.

Η επιτυχία στον δικό σας ρόλο είναι και ένα δημοκρατικό στοίχημα για όλους μας, αφού για πρώτη φορά δια της επιλογής των Διευθυντών σχολείων και των Διευθυντών Εκπαίδευσης εμπιστευτήκαμε τους εκπαιδευτικούς της τάξης. Πιστεύω πως αξίζει αυτός ο δημοκρατικός πειραματισμός, που αποτελεί και μια βιωματική εμπειρία της εφαρμογής της δημοκρατίας στην πράξη, να πετύχει

Είναι σημαντικό οι αποφάσεις σας να διαπνέονται από δημοκρατικότητα, συνεργατικότητα, δικαιοσύνη προς όλους, αντικειμενικότητα και διαφάνεια.

Μια ακόμη διάσταση που θα ήθελα να τονίσω είναι η αναγκαιότητα της στενής και καθημερινής συνεργασίας ανάμεσα στις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε κάθε νομό, όπως και με τις Περιφερειακές Διευθύνσεις σε κάθε περιφέρεια. Και αυτό αντιλαμβάνεστε πως έχει καταστεί περισσότερο από αναγκαίο τα τελευταία χρόνια, αφού ένα μεγάλο τμήμα των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων είναι κοινό και στις δύο βαθμίδες.

Νέα χρονιά

Ο προγραμματισμός και οι ενέργειες των υπηρεσιών του υπουργείου, οι ενέργειες και οι αποφάσεις των 13 Περιφερειακών Διευθυντών Εκπαίδευσης, οι ενέργειες, η συνεργασία και οι αποφάσεις των 116 Διευθυντών Εκπαίδευσης ΠΕ & ΔΕ πρέπει να στοιχίζονται σε ένα κοινό στόχο: Να ανοίξουν στις 12 Σεπτέμβρη με πλήρη λειτουργία τα σχολεία, Νηπιαγωγεία/Δημοτικά/Γυμνάσια/Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια.  

Για πρώτη φορά το τρέχον έτος, βρίσκεται σε εξέλιξη προσπάθεια των υπηρεσιών του υπουργείου με στόχο οι αιτήσεις αποσπάσεων, οι αιτήσεις αναπληρωτών και μόνιμων διορισμών να γίνουν ηλεκτρονικά με προφανή αποτελέσματα στη μείωση των γραφειοκρατικών βαρών, των ανθρωποωρών εργασίας και της ταλαιπωρίας των εκπαιδευτικών.

Κομβικής σημασίας είναι η υλοποίηση εγκαίρως των μεταθέσεων, των αποσπάσεων, των διορισμών και της 1ης φάσης πρόσληψης αναπληρωτών ώστε να μπορεί σε προσωπικό επίπεδο να γίνει προγραμματισμός της ζωής του εκπαιδευτικού προσωπικού και τα Υπηρεσιακά Συμβούλια να έχουν τον απαραίτητο χρόνο για την τοποθέτηση των εκπαιδευτικών σε σχολικές μονάδες αρκετά νωρίτερα από την 1η Σεπτεμβρίου. Μέσα στο πλαίσιο αυτό οι μεταθέσεις των εκπαιδευτικών θα ολοκληρωθούν στις αρχές Ιουνίου, ενώ οι αποσπάσεις όλων των ειδών θα έχουν ολοκληρωθεί στις αρχές Ιουλίου.

Στόχοι

Κοινή διαπίστωση όλων είναι η αναγκαιότητα για την ελάφρυνση της ύλης και τη μείωση του εξεταστικού φόρτου των μαθητών. Ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν με μια συνολική μελέτη και αναπροσαρμογή των προγραμμάτων σπουδών από το ΙΕΠ.

Η ανάγκη μείωσης  της μαθητικής διαρροής στην υποχρεωτική εκπαίδευση και του λειτουργικού αναλφαβητισμού τόσο για το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού όσο και  για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες (όπως Ρομά, κρατούμενοι,  μέλη κέντρων απεξάρτησης από ουσίες κ.λπ.). Σημαντικό θέμα που απασχολεί το Υπουργείο Παιδείας είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών αλλά και γενικότερα η δημιουργία θεσμών πολύπλευρης στήριξης του εκπαιδευτικού έργου. Ήδη έχει δημιουργηθεί σχετική επιτροπή για αυτό το σοβαρό ζήτημα.

Μας απασχολεί να ξαναδούμε ολιστικά το ζήτημα του ρόλου όλων των παραγόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία, από τους σχολικούς συμβούλους και τα διοικητικά στελέχη της εκπαίδευσης μέχρι τους διευθυντές των σχολείων και τον σύλλογο διδασκόντων, με στόχους: τη μείωση της γραφειοκρατίας, την ανάπτυξη της δημοκρατίας και της παιδαγωγικής αυτονομίας της σχολικής μονάδας, αλλά και την έγκαιρη υλοποίηση των αποφάσεων που απαιτούνται.

Οι προβλέψεις για κτιριακές υποδομές διαμορφώνονται σε συνεργασία με την αυτοδιοίκηση με βάση τις απογραφές, στοιχεία του δημοτολογίου άλλα και εκτιμήσεις για πρόσφυγες  και μετανάστες.Αύριο, δημοσιεύεται πρόσκληση για την αναβάθμιση ψηφιακών υποδομών όλων των σχολείων. Η 1η φάση της αναβάθμισης ξεκινά με τα σχολεία που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον έως τις 8 Απριλίου 2016.

Εξωσχολικοί

Με μια σειρά από εγκυκλίους, το Υπουργείο έθεσε όρια και προϋποθέσεις στην παρουσία ποικίλων εξωσχολικών παραγόντων στην τάξη με το πρόσχημα εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ενημερώσεων, δηλώνοντας έτσι την πολιτική βούλησή του να περιφρουρηθεί η τόσο απαραίτητη για την εκπαιδευτική διαδικασία ενδοσχολική ηρεμία και ο σεβασμός του διδακτικού προγράμματος στο χώρο του σχολείου.   Το Υπουργείο θα προχωρήσει στον επανακαθορισμό κριτηρίων και προϋποθέσεων για την έγκριση και ένταξη εξωσχολικών φορέων και προσώπων  σε προγράμματα και δραστηριότητες

Προσφυγικό

Για τον σκοπό αυτό, συγκροτούμε μια κεντρική επιτελική επιτροπή αποτελούμενη από υπηρεσιακούς παράγοντες που έχουν σχέση με τα αντικείμενα που συζητούμε, από πανεπιστημιακούς και άλλους επιστήμονες εξειδικευμένους σε θέματα στήριξης, εκπαίδευσης και ένταξης προσφύγων, καθώς και από εκπροσώπους κοινωνικών φορέων, ή οργανώσεων που δραστηριοποιούνται σε συναφή ζητήματα.

Επαγγελματική Εκπαίδευση

Οι αλλαγές θα πρέπει να βασίζονται:

• Στην ολιστική θεώρηση ολόκληρου του συστήματος της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης,
• στην αναγνώριση και ενίσχυση του κοινωνικού ρόλου της, με τον περιορισμό της επίδρασης των κοινωνικών ανισοτήτων,
• στην ανάγκη συνεχούς εναρμόνισής της με τις απαιτήσεις της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας,
• στην ανάγκη παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης καθώς και ασφαλών επαγγελματικών διεξόδων στους μαθητές και στις μαθήτριες,
• στην εμπέδωση εργασιακής ασφάλειας και στη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού οράματος για τους/τις εκπαιδευτικούς.

Ειδική Αγωγή

Προχωράμε στη μεταρρύθμιση της Ειδικής Αγωγής, με ενταξιακό προσανατολισμό και με ανασχεδιασμό και ανασυγκρότηση της νομοθεσίας και του θεσμικού πλαισίου που τη διέπει.

Στόχοι μας είναι :

• Η δημιουργία θεσμικού πλαισίου, για την κάλυψη του μεγάλου κενού της πρώιμης και έγκαιρης ανίχνευσης και αντιμετώπισης των δυσκολιών μάθησης
• Η διεύρυνση και η ενίσχυση του ρόλου των ενταξιακών θεσμών στα σχολεία Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης, με τη στήριξη των Τμημάτων Ένταξης και την αναβάθμιση του ρόλου τους

Στη συζήτηση παρενέβησαν ο Γ.Γ. του υπουργείου, Γιάννης Παντής, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, Αντώνης Λιάκος, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Κώστας Γαβρόγλου, Ο πρόεδρος του ΙΕΠ, Γεράσιμος Κουζέλης και διευθυντικά στελέχη του υπουργείου.

O Γ.Γ. του υπουργείου, Γιάννης Παντής, τόνισε:
Ζήτημα μας είναι η καλή και ευδόκιμη συνεννόηση του Υπουργείου με εσάς.
 Υπάρχει ασυνεννοησία στη διαχείριση των κενών και των πλεονασμάτων. Χρειαζόμαστε συγχρονισμό για καλύτερο αποτέλεσμα και βέλτιστη λύση με ορίζοντα την έναρξη της επόμενης σχολικής χρονιάς.
Πρέπει να είμαστε σε κοινή γραμμή.
Βασικός μας άξονας είναι το δημόσιο συμφέρον, η διερεύνηση της Δημοκρατίας στα σχολεία, ο σεβασμός των μαθητών και η υποστήριξη των εκπαιδευτικών.
Ο πρόεδρος του ΙΕΠ, Γεράσιμος Κουζέλης, επισήμανε: 
Η υπόσχεσή μας είναι ο εκδημοκρατισμός και ο εξορθολογισμός.
Υπάρχει ανάγκη για δημοκρατία στα σχολεία. Ανάγκη για περιεχόμενο και οργάνωση.
Επιβάλλεται ο εξορθολογισμός και  κυρίως η δικτύωση των διαδικασιών της εκπαίδευσης μεταξύ όλων των φορέων.
Ακόμη, η δικτύωση των πρωτοβουλιών του ΙΕΠ, οι οποίες να αναφέρονται σε εφαρμογή και σχολιασμό των εκπαιδευτικών πολιτικών.
Ο Διάλογος καταδεικνύει ότι υπάρχει ωριμότητα ως προς την κατεύθυνση του  σχολιασμού και της εφαρμογής των εκπαιδευτικών πολιτικών.
Πρόθεσή μας είναι οι εκπαιδευτικοί να έχουν μεγαλύτερο πεδίο πρωτοβουλιών. Για αυτό πρέπει να μεριμνήσουμε με τρόπους και υλικό. Υπάρχει ανάγκη για μεγαλύτερη και διαρκή  επιμόρφωση - εναρκτήρια και συνοδευτική - των εκπαιδευτικών.
Το ΙΕΠ θα ετοιμάσει σε συνεργασία με το Υπουργείο  ενιαίο τύπο δημοτικού σχολείου. Κρίσιμες ανάγκες είναι οι: Ριζική μείωση των κατακερματισμένων ειδικοτήτων, προετοιμασία επιστημονικής παιδαγωγικής επάρκειας, πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών και εξορθολογισμός των ρυθμίσεων.
Πρέπει να υπάρξει έμφαση στη τέχνη και τον πολιτισμό με ενότητα μαθημάτων και ενίσχυση ωρών.
Πρέπει να φροντίσουμε το σχολείο να ανοίξει στην κοινωνία που μαστίζει η κρίση. Χρειαζόμαστε συνεργασία για να ξεπεράσουμε τη κρίση.
Οι μεταρρυθμίστηκες προτάσεις θα είναι έτοιμες ως το καλοκαίρι. Τότε θα περάσουμε στο Υπουργείο πρόταση νομοθετικών ρυθμίσεων.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικού και Κοινωνικού Διαλόγου για την Παιδεία, Αντώνης Λιάκος, ανέφερε:
 Είστε οι ηγέτες και όχι οι διευθυντές της εκπαίδευσης.
 Πρέπει να συντελεστεί η ενδυνάμωση της εκπαιδευτικής κοινότητας και όχι ο διαχωρισμός.
 Ο διάλογος στηρίζεται στους «χυμούς» της εκπαίδευσης. Είναι απαραίτητη η επιστημονική εμπειρία, η γνώση και η διεθνή εμπειρία.
 Η εκπαίδευση βρίσκεται στον ορίζοντα των μεγάλων αλλαγών της εποχής μας.
 Η μετανάστευση δεν αποτελεί μία έκτακτη κατάσταση αλλά μία έκτακτη κανονικότητα. Η ιστορία έχει δείξει ότι κάθε 20-30 χρόνια αντιμετωπίζουμε αντίστοιχες  πληθυσμιακές καταστάσεις. Δεν είναι έκτακτη περίπτωση που θα παρέλθει. Πρέπει να υποδομηθεί στις εκπαιδευτικές μας πολιτικές επιλογές.
Χρειαζόμαστε στοχευμένες προτάσεις, να έχουμε ως οδηγό την κουλτούρα του μαθητή. Να δημιουργήσουμε ένα ανθεκτικό σχολείο με προσωπικότητα το οποίο θα μπορεί να ανταπεξέλθει στο σύγχρονο τρόπο μάθησης με κατεύθυνση και προγραμματισμό.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Κώστας Γαβρόγλου, υπογράμμισε:
Τα θέματα στην επιτροπή αφορούν την προσπάθεια διαμόρφωσης πολιτικών συναινέσεων. Αυτό δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκην συμφωνία αλλά τον ήρεμο τρόπο για τη συζήτηση των αυτονόητων. Πρέπει όλοι να κατανοήσουν ότι αυτός είναι ο τρόπος που συζητούνται τα θέματα της παιδείας. Την τελική ευθύνη χάραξης πολιτικής έχει το Υπουργείο.
Στο δεύτερο θέμα παρακάμψαμε την μνημονιακή υποχρέωση από την αξιολόγηση του ΟΟΣΑ του 2011. Αναδεικνύουμε ένα σύνολο  ζητημάτων και συντάσσουμε μία νέα έκθεση.
Κάνουμε προσπάθειες για ολοήμερο σχολείο και ενίσχυση της αυτονομίας του.
Η ηθική διάσταση  του κοινωνικού λειτουργήματος  του εκπαιδευτικού καθορίζεται από τις παθογένειες του συστήματος, για παράδειγμα η παραπαιδεία.
  Επιβάλλεται να δώσουμε μάχη για τη νέα κανονικότητα.

Στη συνέχεια ο διάλογος διαχωρίστηκε σε δύο συνεδριάσεις, μία με τους Διευθυντές της Α/βάθμιας Εκπαίδευσης και μία τους Διευθυντές της Β/θμιας Εκπαίδευσης. Μετά την ολοκλήρωσή τους ο υπουργός Παιδείας είχε συνεργασία με τους 13 Περιφερειακούς Διευθυντές.