Τα πρίν, μετά και παράλληλα της Μνήμης και της "Λήθης"!

ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ*

Στις 27 Ιανουαρίου βρέθηκα  στη Θεσσαλονίκη και αρκετές ραδιοφωνικές εκπομπές παρουσίασαν εκτεταμένα αφιερώματα στο Ολοκαύτωμα που οργάνωσαν και εκτέλεσαν οι Ναζί, και κατά το οποίο χάθηκαν οι Εβραίοι κάτοικοι της πόλης. Ο ΟΗΕ  το 2005, μισό αιώνα μετά,  ανακήρυξε την 27 Ιανουαρίου -ημερομηνία που το 1945 τα Σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο Άουσβιτς - Μπιρκενάου στην Πολωνία- ως διεθνή μέρα Μνήμης κατά των Ολοκαυτωμάτων.

Σταχυολόγησα από το Μήνυμα του Κόφι 'Αναν, Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ, τρία σημεία :

(α): "Η διατήρηση της μνήμης   αποτελεί  επίσης ασπίδα προστασίας για το μέλλον".

(Β): "..επαφίεται  σε εμάς - τη σημερινή γενιά - να  κρατήσουμε  τη δάδα της μνήμης αναμμένη, να κρατήσουμε  ψηλά τον αγώνα για ανθρώπινη αξιοπρέπεια".

(γ): "Εν τούτοις, η διεθνής κοινότητα, πάρα πολύ συχνά απέτυχε  να ορθώσει το ανάστημά της  μπροστά   σε  μαζικές ωμότητες".

Αν τώρα αναλογιστούμε τι συμβαίνει στο σήμερα μάλλον η Μνήμη δείχνει να έχει "εκτοπιστεί" από την λήθη, τουλάχιστον εποχικά, η δάδα των υπαρχουσών γενεών "τρεμοσβήνει" και η ανθρωπότητα "είναι" χωρίς ανάστημα, καθώς τα Ολοκαυτώματα "διαρκείας" έχουν συμπυκνώσει υλικό στις κοινωνίες που καθιστά ζήτημα  χρόνου την "γέννηση" ενός νέου ριζοσπαστισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η εξαθλίωση και πείνα εκατομμυρίων ανθρώπων, η λεηλασία των φυσικών πόρων και η εγκληματική καταστροφή του περιβάλλοντος με τα ακραία φαινόμενα να υποδηλώνουν σαφώς την ήδη παρούσα κλιματική αλλαγή, ενώ τα ανελεύθερα και απολυταρχικά καθεστώτα, τα φασιστικά μορφώματα στην Ευρώπη και ο ρατσισμός στον "πολιτισμένο" Δυτικό κόσμο και τις ΗΠΑ, μαζί με τον ξεριζωμό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων από τις ζώνες πολέμου και τα συνακόλουθα κύματα μεταναστών ήδη έχουν κινητοποιήσει ζυμώσεις, διεργασίες σε ευρύ πεδίο κάτω από τα "εικονικά" χρόνια που διανύουμε. Η Ευρώπη των πολιτικών παρακολουθεί και η Ευρώπη των κοινωνιών και των πολιτών αναζητά, σε αμηχανία μεν ακόμη αλλά πάντως ζωντανή, την ψυχή της και τον τρόπο αντίδρασης και υπεράσπισης των αρχών της.

Ωστόσο, τα συμβαίνοντα στην Αμερική δίνουν το στίγμα της περιόδου και των προοπτικών, δηλαδή των σύγχρονων Ολοκαυτωμάτων που συντελούνται στις κοινωνίες των ανθρώπων παράλληλα και κόντρα με τις διεθνείς μέρες μνήμης, καθώς αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτές.

Η Αμερικανική  κοινωνία  από το εργατικό κίνημα και το Σικάγο, τον 19ο αιώνα, έως την δεκαετία του ´60 και σήμερα -που πάλι οι διαδηλώσεις πυκνώνουν- είχε ξεχωριστό και ιστορικό ρόλο στην ενεργοποίηση για τα παγκόσμια SOS.  Μια ιστορία που από τα δικαιώματα των εργατών και του τρίτου κόσμου, από τα αντιπολεμικά κινήματα και τον ειρηνιστή Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, συνέβαλλε με πρωτοπόρο τρόπο στην διαμόρφωση νέας κουλτούρας, της προοδευτικής φιλελεύθερης, δημοκρατικής σκέψης και εξέλιξης σε πλανητικό επίπεδο, στην "διάρρηξη" των ορίων ανάλογων εποχών όσο κι αν  δεν είχε την "ουρά της έξω από τον ιμπεριαλισμό".

Η μαζική αμφισβήτηση προς τον Τράμπ δείχνει  να φουντώνει μια νέα ριζοσπαστικοποίηση που αν κλιμακωθεί αναμφισβήτητα είναι γροθιά στην Λήθη και αφυπνίζει την Μνήμη, διαψεύδοντας εκείνους που πιστεύουν ότι όσο ο χρόνος απομακρύνεται  από τις ιστορικές ημερομηνίες  αυτή εξασθενεί και χάνεται. Επιβεβαιώνοντας ότι τα πραγματικά προβλήματα μπορεί να οδηγήσουν στην αφύπνιση αφού έξω και πέρα απο τα της καταγωγής, της φυλής, κά, οι άνθρωποι αναζητούν την ανθρωπιά στον χαρακτήρα, την προσωπικότητα του διπλανού τους γιατι οι εποχές έχουν κουράσει και με τα στερεότυπα διαίρεσης με βάση το "χρώμα"  χωρίς λύσεις απο αυτά παρά μόνο γιγάντωση του μίσους και του φόβου!

*Ο Σπύρος Παπασπύρος είναι πρώην Πρόεδρος της Α.Δ.Ε.Δ.Υ.