Το κίνημα της (τηγανητής) πατάτας

Της Ελενας Ακρίτα

Τελικά (και αρχικά), έχω την αίσθηση ότι το κίνημα της πατάτας παίζει να γίνει το γκραν σουξέ των ημερών. Δεν θα σταθώ στους προφανείς λόγους - τους ξέρουμε όλοι και δεν υπάρχει τίποτα πιο ανιαρό απ' το αναμάσημα του αυτονόητου. Η ανέχεια, η δυσπραγία, η ύφεση, η κρίση, η ακρίβεια, οι μεσάζοντες, οι παράγοντες, οι παραγωγοί, το Νευρο-κόπι (το νεύρο και οι κόποι)…

Και μέσα στο μπάχαλο η αιγυπτιακή πατάτα που παίρνει ελληνική υπηκοότητα χωρίς να έχει ούτε μισό ένσημο. Η σάπια πατάτα που την παίρνει τζάμπα ο μεσάζοντας από τον παραγωγό και μετά την πουλάει χρυσάφι. Κι η νοικοκυρά που βάζει λάδι στο τηγάνι παραφράζοντας τη «νοσταλγία» της Σιμόν Σινιορέ: «Η πατάτα δεν είναι πια αυτή που ήταν»… Οπως η ντομάτα δεν είναι πια αυτή που ήταν… Οπως το μοσχάρι… Οπως η ζωή μας, όπως οι φίλοι μας, όπως η καθημερινότητά μας, όπως οι ανθρώπινες σχέσεις… Τίποτα δεν είναι πια αυτό που ήταν… Ομως αυτό είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία για ένα άλλο πονεμένο κείμενο ενός άλλου πονεμένου Σαββάτου…

Κανένα τρόφιμο δεν είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στο γονίδιό μας όσο η πατάτα. Οχι η πατατοσαλάτα, όχι ο πουρές και σίγουρα όχι το ογκραντέν ή το σουφλέ πατάτας: η τηγανητή. Η απλή τηγανητή πατατούλα. Αυτό το θεσπέσιο τραγανιστό πιάτο, αυτό το κρίτσι κρίτσι που δεν θες να τελειώσεις ποτέ, μας πάει πίσω στα παιδικά μας χρόνια, μας ταξιδεύει σε αναμνήσεις που ο χρόνος τις ξεθώριασε αλλά δεν τις εξόντωσε. Η μυρωδιά του καμένου λαδιού σε εποχές χωρίς απορροφητήρες κι αποσμητικά χώρου… Η μάνα όρθια να τις στεγνώνει σε καθαρό πανί να φύγουν τα πολλά νερά. Το λάδι που έπρεπε να κάψει καλά. Η πατάτα που έπρεπε να τσιτσιρίσει θεαματικά. Φτστσουου ένα πράγμα. Κι η μάνα που τινάζεται ελαφρά προς τα πίσω μην την πάρουν τα σκάγια κι απλώνουμε μετά οδοντόκρεμες σε καμένα δάχτυλα.

Η πατάτα δεν έκανε ποτέ σόλο καριέρα… Πάντα από δίπλα υπήρχαν κι ένα δυο αυγά τηγανητά… Ή τυρί φέτα με λαδάκι και ρίγανη… Ή μια χωριάτικη… Κάποιο συνοδευτικό τέλος πάντων, που όμως ποτέ δεν ακύρωνε η κυριαρχία της τηγανητής πατάτας. Αυτή ήταν πάντα η σταρ, αυτή έβγαινε τελευταία στην υπόκλιση, αυτή αποθεωνόταν στο τέλος…

Αν ρωτήσεις 99 στους 100 Ελληνες ποιο ήταν το αγαπημένο φαγητό των παιδικών τους χρόνων, «τηγανητές πατάτες» θα σου πουν. Κι αν τους ξαναρωτήσεις ποιες ήταν οι πιο νόστιμες που έφαγαν ποτέ, «της μάνας μου» θα σου απαντήσουν. Ακόμα και μετά, στα χρόνια της φούσκας, που οι Ελληνες ανακάλυψαν τη nouvelle - μην ξεράσω - cuisine, την πάπια με δαμάσκηνο, το χοιρινό με μέλι και το γουρούνι με γαρίφαλο στο αυτί… Πήγαιναν στο ρεστοράν, έτρωγαν την απειροελάχιστη γκουρμέ κουραδίτσα στο τεράστιο πιάτο και μετά γύριζαν σπίτι και τσάκιζαν μια τηγανιά πατάτες να στανιάρει το στομάχι τους.

Η τηγανητή πατάτα είναι το πιο «αταξικό» έδεσμα που υπάρχει. Καταργεί κοινωνικούς διαχωρισμούς, ξεπετάει οικονομικές διαστρωματώσεις. Τα πλουσιόπαιδα δεν μεγάλωσαν με καπνιστό σολομό και τα φτωχόπαιδα με βλίτα απ' το βουνό. Ολα τα παιδιά με πατάτες μεγαλώσαμε… Και με πατάτες μεγαλώνουμε τα δικά μας παιδιά.

Πέρα από παρελθοντικούς συνειρμούς, ξέρουμε όλοι πολύ καλά πόσο σημαντική είναι η πρωτοβουλία των παραγωγών Νευροκοπίου. Κι απ' ό,τι φαίνεται, το κίνημα εξαπλώνεται και σε άλλα προϊόντα. Λάδι, φασόλια, ζαρζαβατικά… Κανείς μας δεν ξέρει ποια θα είναι η εξέλιξη αυτής της πρωτοβουλίας. Κανείς μας δεν ξέρει αν οι παραγωγοί θα αντέξουν στην πίεση, αν θα μπορέσουν να απλωθούν σε όλη την επικράτεια, αν θα κατορθώσουν να εγγυηθούν στον καταναλωτή άριστη ποιότητα των προϊόντων τους. Π.χ. αν - ενόψει Πάσχα - αυτό επεκταθεί και στο αρνί, υπάρχουν ψυγεία; Υπάρχει υγειονομική εξέταση; Υπάρχουν εχέγγυα ότι το κρέας που θα φτάσει στο πιάτο μας δεν θα είναι και το τελευταίο που τρώμε;

Χρειάζεται, λοιπόν, σοβαρότητα, χρειάζεται οργάνωση και - πάνω απ' όλα - χρειάζεται συνεργασία παραγωγών και κράτους. Το πρώτο βήμα έγινε, τα υπόλοιπα θέλουν σύνεση και υπευθυνότητα. Και μακάρι να μπουν τα θεμέλια, μακάρι να ξεμπερδεύουμε με τους μεσάζοντες που τριπλασιάζουν την τιμή στο καλάθι, καρότσι, σακούλι και νευρικό σύστημα της νοικοκυράς…

Και σίγουρα δεν θα μπορούσε να υπάρχει πιο καίρια ονομασία για το κίνημα των παραγωγών. Ούτε ονομασία ούτε αφετηρία. Τουλάχιστον για μας… Για όλους εμάς… Που στην Ελλάδα μάς μεγάλωσαν σαν παιδιά… Που στην Ελλάδα μεγαλώνουμε τα δικά μας παιδιά… Με τη «μυθολογία του κρίτσι κρίτσι». Που έστω για λίγο, έστω για 5 λεπτάκια, να κάνει τη ζωή μας όμορφη… Ναι βρε… Τώρα που είναι ζεστές…

ΥΓ. Αλήθεια, «Κίνημα του μπρόκολου» θα μας άγγιζε τόσο;