Αποχρώσεις

Πέμπτη, 21 Φεβρουαρίου 2013 ΑΠΟΧΡΩΣΕΙΣ - Γράφει ο ΦΙΛΗΜΩΝ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ

Ερωτήματα πάνω στα 100 χρόνια Οι εκδηλώσεις για τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων δεν κορυφώνονται σήμερα. Θα έχουν κι άλλες κορυφαίες στιγμές μέσα στο 2013. Σήμερα, είναι μια λαμπρή μέρα για την πόλη, αλλά είναι ανάλογη με τις άλλες επετείους των προηγούμενων χρόνων. Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων, ορθά κατά τη γνώμη μας, αναπτύσσεται σε ολόκληρη τη χρόνια, δίνοντας κυρίως χρόνο στους κατοίκους της πόλης, να συμμετάσχουν και κυρίως να έχουν τη δυνατότητα να αναστοχαστούν, να σκεφτούν πάνω στο ερώτημα που θέτουν τα Ελευθέρια. Γιατί τα 100 χρόνια, πρέπει να τα αντιληφθούμε ως μία ερώτηση και όχι ως μία απάντηση. Τι ήταν η απελευθέρωση των Ιωαννίνων; Γιατί έγινε και το κυριότερο, τι κέρδισαν τα Γιάννενα από αυτήν; Ποια είναι η πόλη του σήμερα; Η δημοκρατία Το να αποδιώξεις ένα τυρρανικό, αυταρχικό καθεστώς που διοικεί στο όνομα του ενός, είναι ο πρώτος προφανής στόχος ενός αγώνα. Εξ αρχής συνεπώς, τέθηκε για τα Γιάννενα όπως και τις άλλες μεγάλες πόλεις που πέρασαν στο ελληνικό κράτος μετά το 1913, το ζήτημα της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Η δημοκρατία δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν είναι προϊόν, εμπόρευμα, ή ένα κουτί που το φτιάχνουμε όπως θέλουμε, το κλειδώνουμε και το παραδίδουμε στον επόμενο. Αντίθετα είναι μια ζώσα πραγματικότητα σε εξέλιξη, που αλλάζει διαρκώς και δεν είναι ποτέ δεδομένη. Για τα Γιάννενα σήμερα, μπορεί να μην υπάρχει πια ο εξωτερικός «εχθρός», υπάρχει όμως όπως και για όλη την Ελλάδα ζήτημα δημοκρατίας. Πώς αποφασίζουμε, ποιοι μας εκπροσωπούν, πού είναι το όριο σύγκρουσης συμφερόντων, τι είναι δημόσιο και τι ιδιωτικό; Αυτά τα ερωτήματα πήραν άλλη χροιά μετά την κρίση, παραμένουν όμως στο επίκεντρο κάθε σύγχρονης κοινωνίας. Η ταυτότητα Η κρίση ανέδειξε επιπλέον και ζητήματα ταυτότητας. Τα Γιάννενα δεν είναι πια η μικρή πόλη της μεθορίου που περίμενε από το κράτος να της φέρει την ανάπτυξη. Σήμερα πρέπει να βρουν το δικό τους βηματισμό, να ανοιχτούν στους ορίζοντες. Η εξωστρέφεια, ο τουρισμός, η πρωτογενής παραγωγή, το φυσικό περιβάλλον, όλα αυτά που συζητάμε το τελευταίο διάστημα στην πόλη, είναι προφανώς τα σημεία πάνω στα οποία μπορεί να στηριχτεί το επόμενο βήμα. Με στόχο πάντα, την κοινωνική ευημερία, τη δικαιοσύνη και την απελευθέρωση των ανθρώπων από ό,τι κρατάει δέσμια τη δημιουργικότητά τους. 100 χρόνια μετά, τα Γιάννενα, οφείλουν να αναζητήσουν απαντήσεις στα ερωτήματα που τους θέτει η πραγματικότητα. Όπως έκαναν και οι πρόγονοί τους το 1912 -13 σε πολύ πιο δύσκολες, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε, συνθήκες. fkaramitsos@yahoo.gr Ο άνθρωπος κινεί τον κόσμο Τα πράγματα στα απελευθερωμένα Γιάννενα των πρώτων χρόνων, δεν ήταν καλά. Φτώχια, πείνα στα χωριά, απομόνωση. Κι οι πόλεμοι ήταν συνεχείς. Υπήρχαν Ηπειρώτες όπως και άλλοι Έλληνες, που πολεμούσαν από το 1912 ως και το 1922 συνέχεια. Και από κοντά το κράτος άρχισε να οργανώνεται, άλλαζαν οι παλιές συνήθειες, τα συμφέροντα, οι διαδρομές της εξουσίες. Όχι ασυνήθιστα πράγματα και ιδιαίτερα για τη βαλκανική ενδοχώρα, αλλά ο προβληματισμός υπήρχε. Φλογερός πατριώτης ο Χατζηπελλερέν, θα τα βάλει πολλές φορές στην αρθρογραφία του με το κράτος που ξέχναγε την Ήπειρο, όπως και ο Χριστοβασίλης που δεν άντεχε για παράδειγμα τις υπόγειες σχέσεις των ληστών με τους πολιτικούς. Τι είναι τελικά αυτή η ελευθερία, που τόσο την ποθούμε, αλλά και κάθε φορά που τη φτάνουμε, νομίζουμε ότι μας διαφεύγει; Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, το ερώτημα δεν είναι θεωρητικό. Αντίθετα, το απαντάει η ίδια η ζωή, η πραγματικότητα. Ο στρατιώτης που ξεπαγιάζει στο Εμίν Αγά περιμένοντας επί εβδομάδες να μπει στα Γιάννενα δεν κάθεται στο πόστο του επειδή απλώς τον διέταξε ένας αξιωματικός. Κι ο Μαβίλης δεν πέθανε στον Δρίσκο επειδή είχε μερικές ωραίες ιδέες στο κεφάλι του. Κάτι άλλο συμβαίνει στους ανθρώπους κι αυτό νομίζω ότι είναι η κοινωνική συνείδηση. Η ευθύνη να αλλάξεις τον κόσμο για σένα και για τους άλλους. Η ελευθερία είναι ο τρόπος να εκφράσεις τον εαυτό σου, το μέσο για να ζήσεις καλύτερα, πιο ποιοτικά θα λέγαμε σήμερα. Πολλές φορές οι επιλογές μοιάζουν ασυνείδητες, έρχονται σαν κύμα που συνεπαίρνει την κοινωνία. Άλλες φορές είναι αποτέλεσμα βασανιστικής διερεύνησης, συγκεκριμένης επιλογής. Η ζωή όμως είναι ένα πολύπλοκο πράγμα που δεν μπαίνει σε κανόνες. Εμείς βέβαια κοιτάμε να τη βάλουμε μέσα σε καλούπια γι’ αυτό και μιλάμε για τους ήρωες, το έθνος, τη νίκη. Στην πράξη όμως, αυτό που κινεί τη μηχανή του κόσμου είναι ο άνθρωπος.