Αλέκος Λασκαράτος
Διαβάζω και αγανακτώ. Αγανακτώ με την κοντή ιστορική μας μνήμη. Αγανακτώ με τη λοιδορία κατά της γενιάς του Πολυτεχνείου που επιχειρείται από τόσους και τόσους σήμερα. Μύρια όσα κακά της αποδίδονται. Με πόση ευκολία στρεβλώνουμε την ιστορική αλήθεια! Η εξέγερση του Πολυτεχνείου υπήρξε, μαζί με τα γεγονότα της Νομικής που προηγήθηκαν, οι δύο πιο λαμπρές στιγμές ανοιχτής αμφισβήτησης της χούντας των συνταγματαρχών, με ταυτόχρονα αιτήματα όπως το κορυφαίο, διαχρονικό και πέρα από κάθε κόμμα, «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία». Έπρεπε να έχει κότσια κανείς για να τα βάλει με τη χούντα και με τον μηχανισμό καταστολής που αυτή διέθετε. Κι όμως η γενιά αυτή κατηγορείται σήμερα από πολλούς ως υπεύθυνη για την κατάντια της ελληνικής κοινωνίας που ακολούθησε την μεταπολίτευση.
Υπήρξαν βέβαια κάποιοι επίορκοι (πάντα υπάρχουν αυτοί) που επιχείρησαν και πέτυχαν να ανταλλάξουν την συμμετοχή τους στα τότε γεγονότα, με πολιτικά ανταλλάγματα και θέσεις εξουσίας (καλή η επανάσταση στα είκοσι, αλλά τώρα που σαρανταρίσαμε να μην γλυκάνουμε λιγάκι το αντεράκι μας;). Η πλειοψηφία, η μεγάλη πλειοψηφία όσων μετείχαν στα γεγονότα μείνανε στην απόλυτη αφάνεια. Δεν ζήτησαν και δεν πήραν ανταλλάγματα. Καταλάγιασαν οι υπερβολές και συνέχισαν την καθημερινή ζωή τους ως αφανείς ήρωες.
Μιλώντας για υπερβολές και απλουστεύσεις θυμάμαι ότι την εποχή εκείνη στο Παρίσι όπου σπούδαζα, αν δεν ήσουν Μαοϊκός ή Λενινιστής ήσουν τουλάχιστον ύποπτος για χαφιές της Ασφάλειας. Θυμάμαι επίσης ότι στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, είχα πάει στο Ελληνικό Σπίτι της Cité Internationale (πανεπιστημιούπολης) να παρακολουθήσω τα αποτελέσματα που μεταδίδονταν από το ραδιόφωνο. Πλήθος μεγάλο στο τεράστιο ισόγειο χωλ με τις κολώνες. Κάθε τόσο αναγράφονταν, με κιμωλία σε μαυροπίνακα, τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα. Βλέπω δίπλα μου να γίνεται μια ζωηρή συζήτηση. Πλησιάζω. Θέμα της συζήτησης το αν η αριστερά θα καταλάβει την εξουσία με γενική απεργία ή με ένοπλο αγώνα. Σιγά-σιγά δημιουργήθηκαν δύο μπλοκ. Φωνές και επιχειρήματα από δω και από κει. Στο τέλος οι δυο ομάδες πιάστηκαν στο ξύλο, άγριο ξύλο, μπουνιές, κλωτσιές και τέτοια! Την ίδια ώρα στον πίνακα έγραφε Νέα Δημοκρατία 54%… Τέτοια ωραία…
Επανέρχομαι, όμως, στο θέμα της γενιάς του Πολυτεχνείου και την ευθύνη που της αποδίδουν πολλοί για την μετέπειτα κατάντια μας σαν χώρα. Το μεγάλο ξεσάλωμα δεν έγινε επί Καραμανλή και Νέας Δημοκρατίας αλλά μετά το ’81. Ξέρω ότι οι αλήθειες αυτές πονάνε. Πονάνε και μένα που ποτέ δεν ψήφισα ΝΔ, αλλά κάποτε πρέπει να πούμε την αλήθεια αν θέλουμε επιτέλους να πάψουμε να στρουθοκαμηλίζουμε, κι ας πονάει. Το ξεσάλωμα ήρθε με τον “λαό στη εξουσία”, τότε που μοιράστηκαν (από δανεικά) χρήματα, τότε που το φακελάκι έγινε θεσμός, τότε που η μίζα καθαγιάστηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό (είπαμε να κάνουμε ένα δωράκι στον εαυτό μας αλλά όχι και 500 εκατομμύρια!). Τότε όλοι πίστεψαν, όλοι πιστέψαμε, ότι ήρθε η χρυσή εποχή με τα χρυσά κουτάλια. Τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), τις αγροτικές επιδοτήσεις της τότε ΕΟΚ (με το συστηματικό θάψιμο των αγροτικών προϊόντων), τα υπερτιμολογημένα έργα, και τόσα άλλα, όλα τα φάγαμε από τους κουτόφραγκους. Αλλά και σε μικρότερη κλίμακα, στην κλίμακα του εργαζόμενου, του μισθωτού, επιδόματα μαϊμού, υπερωρίες που ποτέ δεν γίνονταν. Σπίτια που αγοράζαμε και πουλούσαμε και δηλώναμε αξία υπόγειας γκαρσονιέρας. Διορισμοί στο δημόσιο με το τσουβάλι. Ήμασταν βλέπετε και εμείς αντιστασιακοί (ναι, μας είχε αγριοκοιτάξει κάποτε επί χούντας, ένας αστυφύλακας).
Το συλλογικό υποσυνείδητο όμως δεν παραδέχεται ποτέ την ενοχή του. Έπρεπε να ρίξουμε το ανάθεμα σε άλλους και να βγούμε εμείς “καθαροί”. Έτσι βρήκαμε ότι μας φταίει η γενιά του Πολυτεχνείου, κι αυτό γιατί υπήρξαν κάποιοι επίορκοι. Αναμφίβολα υπήρξαν αυτοί, δεν είναι όμως τόσοι πολλοί που να αποτελούν την απαραίτητη κρίσιμη μάζα για το ξέπεσμα της χώρας μας. Την κρίσιμη μάζα την αποτέλεσε το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας, άλλος στα πολλά και άλλος στα λιγότερα.
Ας αφήσουμε λοιπόν, επιτέλους, τη γενιά του Πολυτεχνείου ήσυχη. Ας αφήσουμε αυτά τα παιδιά που τόλμησαν και τα έβαλαν με τη χούντα με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή. Αυτά τα νέα παιδιά που αγωνίστηκαν για “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία”. Ας τα τιμήσουμε και ας τους δώσουμε τη θέση που τους αξίζει.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστώ
Διαβάζω και αγανακτώ. Αγανακτώ με την κοντή ιστορική μας μνήμη. Αγανακτώ με τη λοιδορία κατά της γενιάς του Πολυτεχνείου που επιχειρείται από τόσους και τόσους σήμερα. Μύρια όσα κακά της αποδίδονται. Με πόση ευκολία στρεβλώνουμε την ιστορική αλήθεια! Η εξέγερση του Πολυτεχνείου υπήρξε, μαζί με τα γεγονότα της Νομικής που προηγήθηκαν, οι δύο πιο λαμπρές στιγμές ανοιχτής αμφισβήτησης της χούντας των συνταγματαρχών, με ταυτόχρονα αιτήματα όπως το κορυφαίο, διαχρονικό και πέρα από κάθε κόμμα, «Ψωμί, παιδεία, ελευθερία». Έπρεπε να έχει κότσια κανείς για να τα βάλει με τη χούντα και με τον μηχανισμό καταστολής που αυτή διέθετε. Κι όμως η γενιά αυτή κατηγορείται σήμερα από πολλούς ως υπεύθυνη για την κατάντια της ελληνικής κοινωνίας που ακολούθησε την μεταπολίτευση.
Υπήρξαν βέβαια κάποιοι επίορκοι (πάντα υπάρχουν αυτοί) που επιχείρησαν και πέτυχαν να ανταλλάξουν την συμμετοχή τους στα τότε γεγονότα, με πολιτικά ανταλλάγματα και θέσεις εξουσίας (καλή η επανάσταση στα είκοσι, αλλά τώρα που σαρανταρίσαμε να μην γλυκάνουμε λιγάκι το αντεράκι μας;). Η πλειοψηφία, η μεγάλη πλειοψηφία όσων μετείχαν στα γεγονότα μείνανε στην απόλυτη αφάνεια. Δεν ζήτησαν και δεν πήραν ανταλλάγματα. Καταλάγιασαν οι υπερβολές και συνέχισαν την καθημερινή ζωή τους ως αφανείς ήρωες.
Μιλώντας για υπερβολές και απλουστεύσεις θυμάμαι ότι την εποχή εκείνη στο Παρίσι όπου σπούδαζα, αν δεν ήσουν Μαοϊκός ή Λενινιστής ήσουν τουλάχιστον ύποπτος για χαφιές της Ασφάλειας. Θυμάμαι επίσης ότι στις εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974, είχα πάει στο Ελληνικό Σπίτι της Cité Internationale (πανεπιστημιούπολης) να παρακολουθήσω τα αποτελέσματα που μεταδίδονταν από το ραδιόφωνο. Πλήθος μεγάλο στο τεράστιο ισόγειο χωλ με τις κολώνες. Κάθε τόσο αναγράφονταν, με κιμωλία σε μαυροπίνακα, τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα. Βλέπω δίπλα μου να γίνεται μια ζωηρή συζήτηση. Πλησιάζω. Θέμα της συζήτησης το αν η αριστερά θα καταλάβει την εξουσία με γενική απεργία ή με ένοπλο αγώνα. Σιγά-σιγά δημιουργήθηκαν δύο μπλοκ. Φωνές και επιχειρήματα από δω και από κει. Στο τέλος οι δυο ομάδες πιάστηκαν στο ξύλο, άγριο ξύλο, μπουνιές, κλωτσιές και τέτοια! Την ίδια ώρα στον πίνακα έγραφε Νέα Δημοκρατία 54%… Τέτοια ωραία…
Επανέρχομαι, όμως, στο θέμα της γενιάς του Πολυτεχνείου και την ευθύνη που της αποδίδουν πολλοί για την μετέπειτα κατάντια μας σαν χώρα. Το μεγάλο ξεσάλωμα δεν έγινε επί Καραμανλή και Νέας Δημοκρατίας αλλά μετά το ’81. Ξέρω ότι οι αλήθειες αυτές πονάνε. Πονάνε και μένα που ποτέ δεν ψήφισα ΝΔ, αλλά κάποτε πρέπει να πούμε την αλήθεια αν θέλουμε επιτέλους να πάψουμε να στρουθοκαμηλίζουμε, κι ας πονάει. Το ξεσάλωμα ήρθε με τον “λαό στη εξουσία”, τότε που μοιράστηκαν (από δανεικά) χρήματα, τότε που το φακελάκι έγινε θεσμός, τότε που η μίζα καθαγιάστηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό (είπαμε να κάνουμε ένα δωράκι στον εαυτό μας αλλά όχι και 500 εκατομμύρια!). Τότε όλοι πίστεψαν, όλοι πιστέψαμε, ότι ήρθε η χρυσή εποχή με τα χρυσά κουτάλια. Τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), τις αγροτικές επιδοτήσεις της τότε ΕΟΚ (με το συστηματικό θάψιμο των αγροτικών προϊόντων), τα υπερτιμολογημένα έργα, και τόσα άλλα, όλα τα φάγαμε από τους κουτόφραγκους. Αλλά και σε μικρότερη κλίμακα, στην κλίμακα του εργαζόμενου, του μισθωτού, επιδόματα μαϊμού, υπερωρίες που ποτέ δεν γίνονταν. Σπίτια που αγοράζαμε και πουλούσαμε και δηλώναμε αξία υπόγειας γκαρσονιέρας. Διορισμοί στο δημόσιο με το τσουβάλι. Ήμασταν βλέπετε και εμείς αντιστασιακοί (ναι, μας είχε αγριοκοιτάξει κάποτε επί χούντας, ένας αστυφύλακας).
Το συλλογικό υποσυνείδητο όμως δεν παραδέχεται ποτέ την ενοχή του. Έπρεπε να ρίξουμε το ανάθεμα σε άλλους και να βγούμε εμείς “καθαροί”. Έτσι βρήκαμε ότι μας φταίει η γενιά του Πολυτεχνείου, κι αυτό γιατί υπήρξαν κάποιοι επίορκοι. Αναμφίβολα υπήρξαν αυτοί, δεν είναι όμως τόσοι πολλοί που να αποτελούν την απαραίτητη κρίσιμη μάζα για το ξέπεσμα της χώρας μας. Την κρίσιμη μάζα την αποτέλεσε το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας, άλλος στα πολλά και άλλος στα λιγότερα.
Ας αφήσουμε λοιπόν, επιτέλους, τη γενιά του Πολυτεχνείου ήσυχη. Ας αφήσουμε αυτά τα παιδιά που τόλμησαν και τα έβαλαν με τη χούντα με κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή. Αυτά τα νέα παιδιά που αγωνίστηκαν για “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία”. Ας τα τιμήσουμε και ας τους δώσουμε τη θέση που τους αξίζει.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου