Η βαλκανιοποίηση της ζωής μας

Tης Χριστινας Κοψινη
Το παιδί (δηλαδή τι παιδί, όταν χθες μπήκε στα 23 του) μπήκε ανήσυχο κι άρχισε πάλι την γκρίνια. «Θα φύγω, δεν ξέρω πού θα πάω, σε ποια χώρα, αλλά θα φύγω. Δεν αντέχω αυτήν την εικόνα». Δεν μένει στο Καστρί ούτε στη Βούλα. Δύο στάσεις με το μετρό από το Σύνταγμα, αρχές Νέου Κόσμου, στο κέντρο των γεγονότων. Αλλά κάθε φορά που κάνει πεζή τη διαδρομή, θυμάται πάλι τα ίδια και τα ίδια.
Σόφια Βουλγαρίας, 19 χρόνια πριν. Εκεί πήγαινε στις γιορτές και ήταν χαρά μεγάλη να αποτελεί τη μασκότ της παρέας των μεγάλων που κανένα χατίρι δεν χαλούσαν. «Από τη μια χαιρόμουν που ήμουν με τον μπαμπά μου, αλλά από την άλλη έκλεινα τα μάτια και ένιωθα άσχημα όταν έβλεπα τόση φτώχεια στους δρόμους και στα σπίτια. Τη λάσπη που περιέβαλλε τις μεγάλες πολυκατοικίες στο Μλάντοζ, έτσι δεν το λέγατε, τους γέρους με τους πάγκους που πουλούσαν κουζινικά και κοσμήματα, κειμήλια, που τότε δεν ήξερα καν τι σημαίνει η λέξη. Τώρα, κάθε φορά που διασχίζω την Αθήνα, αυτήν την ασχήμια βλέπω και φοβάμαι».
Το παιδί που δεν είναι πια παιδί, που δεν έχει τις ιδεολογικές εμμονές ημών των μεγάλων, που δεν πρόλαβε να έχει βιώματα πολλά, μπορεί από μνήμης να δει και να προβλέψει τη βαλκανιοποίηση της ζωής μας στη μεγάλη αυτή πόλη. Είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι οι δυνατές εικόνες εντυπώνονται βαθιά στο υποσυνείδητο. Τις κουβαλάει και ίσως να μην ξυπνήσουν ποτέ εάν το ίδιο περιβάλλον δεν τις προβάλει μπρος του. Και τώρα είναι εδώ. Οι επιπτώσεις μιας μετάβασης. Η επαιτεία που αυξάνεται. Οι άστεγοι. Τα κλειστά μαγαζιά με τους ληγμένους λογαριασμούς, σωρό κάτω από την πόρτα, στα αζήτητα. Τα «ενοικιάζεται» και τα «πωλείται», κιτρινισμένα από την παρατεταμένη έκθεση στον αυγουστιάτικο ήλιο να ξεπουλούν το δυάρι, ανακαινισμένο ή το κατάστημα που έκλεισε.
Η μνήμη δεν χρειάζεται γνώσεις οικονομίας ή ιστορίας για να θυμίσει τον χειμώνα των βαλκανικών πόλεων που βυθίστηκαν στην κρίση κι ακόμη δεν ανέκαμψαν. Συνταξιούχοι που βρέθηκαν ξαφνικά με 100 λέβα σύνταξη (ας το σκεφτούν λίγο οι θιασώτες εξόδου από το ευρώ), μεσαία στελέχη να αναζητούν μια βίζα για τον Καναδά –οι πιο τυχεροί–, για την Ελλάδα οι περισσότεροι, για την Αμερική οι λίγοι. Κοινωνίες που βούλιαζαν, εγκληματικότητα που αναβαθμιζόταν με αθλητές (τα καμάρια της «σοσιαλιστικής» άμιλλας), αλλά και με πρώην αστυνομικούς που έβγαιναν χωρίς εργασιακή εφεδρεία από ένα δημόσιο χρεοκοπημένο. Δημόσιοι υπάλληλοι που έψαχναν για χρόνια δουλειά σε εργοστάσια παρατημένα, τεχνολογικά κατάλοιπα για τα βιομηχανικά μουσεία.
Ακόμη κι αυτή η ισοπεδωτική ευημερία του νεοσταλινισμού φάνταζε προτιμότερη για ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας που δεν ανασυγκροτήθηκε μετά το κλείσιμο των τραπεζών και τη μαφιοζοποίηση της πολιτικής ζωής. Σόφια, Τίρανα. Βουκουρέστι. Με διαφοροποιήσεις στη Βουδαπέστη. Αθήνα; Aθήνα;
kathimerini.gr