Η Ελλάδα της κρίσης... πετάει φαγητό στον κάδο

ΕΡΕΥΝΑ

Παρατηρώντας τους πελάτες του να τρώνε στον πρωινό μπουφέ, ο ιδιοκτήτης μεγάλης ξενοδοχειακής μονάδας σε παραθεριστική περιοχή της χώρας αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα: Μέτρησε για κάποιες ημέρες τη συνήθη ποσότητα φαγητού που άφηνε στο πιάτο της μια τετραμελής οικογένεια Ελλήνων και τη συνέκρινε με τη μέση ποσότητα μιας οικογένειας από χώρες της Βόρειας Ευρώπης.

Τα αποτελέσματα δικαίωσαν την περιέργειά του:
250 γραμμάρια τροφίμων για τα σκουπίδια από την ελληνική οικογένεια έναντι 30 γραμμαρίων στα πιάτα των Βορειοευρωπαίων...
Το όνομα του ξενοδόχου είναι γνωστό στους εθελοντές που ασχολούνται με τη σπατάλη τροφίμων και η περίπτωσή του υπενθυμίζεται για να καταδείξει τα αποκαρδιωτικά μεγέθη του φαινομένου στη χώρα μας, ακόμη και εν μέσω οικονομικής κρίσης.
Τη στιγμή που ένα στα πέντε νοικοκυριά ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, το 37% των Ελλήνων πετά στα σκουπίδια φαγητό δύο φορές τον μήνα. Σχεδόν ένας στους δέκα εξ αυτών το πράττει μέχρι και τρεις φορές την εβδομάδα.
Η κουλτούρα της ελληνικής κοινωνίας φαίνεται να μην έχει επηρεαστεί στον αναμενόμενο βαθμό από την ακραία υποβάθμιση του βιοτικού της επιπέδου και οι αριθμοί σοκάρουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έκθεση που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη σπατάλη τροφίμων τον Οκτώβριο του 2010 αναφερόταν εκτίμηση, σύμφωνα με την οποία, η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση μαζί με τη Δανία και τη Ρουμανία στην απόρριψη φαγητών.
Τι απάντησαν οι Ελληνες
Συνολικά το 69% των ερωτηθέντων σε έρευνα της Public Issue και της WWF, που δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2013, παραδέχεται ότι πετά τρόφιμα έστω και λιγότερο συχνά από μία φορά τον μήνα, με πρώτα στην κατάταξη τα μαγειρεμένα φαγητά που έχουν περισσέψει και στη συνέχεια τις σαλάτες, φρούτα που σάπισαν, ληγμένο γάλα, γιαούρτι ή κρέμες και ψωμί. Το 17% σημείωσε πως δεν τρώει ποτέ το ίδιο φαγητό την επόμενη μέρα, ενώ πιο σπάταλες αποδεικνύονται οι νεότερες ηλικίες.

Η πρώτη επιστημονική έρευνα για τη σπατάλη τροφίμων στην Ελλάδα δημοσιεύτηκε το 2012 από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο με υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια Κάτια Λαζαρίδη και χρηματοδοτήθηκε από το ευρωπαϊκό Πρόγραμμα LIFE+ «Development and Demonstration of a Waste Prevention Support Tool for Local Authorities».
Σε αυτήν περισσότεροι από τους μισούς απάντησαν πως, παρά την οικονομική κρίση, εξακολουθούν να απορρίπτουν τις ίδιες ποσότητες τροφίμων ή κατά τι λιγότερες σε σχέση με 12 μήνες πριν.

Παράλληλα, το 90,7% των ερωτώμενων υποστήριξε ότι προβληματίζεται πολύ ή αρκετά από τις ποσότητες φαγητού που πετάει στο σπίτι, όμως παραδέχεται ότι δεν έχει αλλάξει τις συνήθειές του: Το 63,4% επεσήμανε πως τα μέλη της οικογένειάς του δεν τρώνε ποτέ μεταξύ τους το ίδιο φαγητό.
Ενδεικτικό της διαφοράς νοοτροπίας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι πως η σχετική έρευνα στην Ελλάδα βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο, ενώ σπανίζουν τα επίσημα στοιχεία.
Οι οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην ΕΕ
Σπατάλη τροφίμων αξίας 100 δισ. € τον χρόνο
Εκτός από την ανθρωπιστική της πλευρά, η σπατάλη τροφίμων έχει, επίσης, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τα νοικοκυριά της Ευρωπαϊκής Ενωσης πετούν στα σκουπίδια τρόφιμα αξίας 100 δισ. ευρώ, ποσό ίσο με τον ετήσιο τζίρο της Nestle, της μεγαλύτερης εταιρείας τροφίμων του κόσμου.
Οπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Οικιακής Οικονομίας και Οικολογίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου κ. Κώστας Αμπελιώτης, ο οποίος συμμετείχε στην έρευνα για μια προκαταρκτική αξιολόγηση της απόρριψης τροφίμων από νοικοκυριά στην Ελλάδα, «όλοι καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι σωστό που πετάμε τρόφιμα.
Αυτό προκύπτει από τη σχετική έρευνα. Γιατί το κάνουμε όμως; Τα πάντα καταλήγουν στο θέμα προγραμματισμός. Πόσο ψωνίζουμε, πόσο μαγειρεύουμε, πόσο σερβίρουμε. Αν πηγαίνουμε στο σούπερ μάρκετ με λίστα, αν κοιτάζουμε τις ημερομηνίες λήξης των προϊόντων, αν γνωρίζουμε τη διαφορά της λήξης από την ένδειξη ''προτεινόμενη κατανάλωση μέχρι...".
Επίσης το θέμα είναι οικονομικό. Οταν πετάμε, για παράδειγμα, ένα λάχανο τη στιγμή που άλλοι πεινούν, δεν πετάμε μόνο τα χρήματα που δόθηκαν για την αγορά του, αλλά και την ενέργεια που δαπανήθηκε για να παραχθεί αυτό το λάχανο και να φτάσει μέχρι το ψυγείο μας και το κόστος της ενέργειας που καταναλώθηκε για να μαγειρευτεί ένα φαγητό».
Ο κ. Αμπελιώτης σχολιάζει, τέλος, πως η σπατάλη τροφίμων αυξάνεται ανάλογα με την οικονομική ευρωστία κάθε νοικοκυριού και επισημαίνει πως η κατάλληλη παιδεία είναι αυτή που μπορεί να δώσει τη λύση.
«Αυτήν τη στιγμή τρέχει ένα ερευνητικό πρόγραμμα από το οποίο περιμένουμε να εξαχθούν πιο συγκεκριμένα στοιχεία για τη σπατάλη στην Ελλάδα», προσθέτει.
Κατερίνα Ροββά

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ
Αλέξανδρος Θεοδωρίδης
«Μπορούμε» για τους άπορους
«Σώζει» μερίδες φαγητού που θα κατέληγαν στα σκουπίδια και τις διανέμει σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη από φαγητό. Με όνομα και σύνθημα «Μπορούμε», μια ελληνική εθελοντική οργάνωση προσπαθεί να αντιστρέψει το οξύμωρο φαινόμενο κατά το οποίο τεράστιες ποσότητες τροφίμων καταλήγουν στα σκουπίδια, ενώ χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα πεινούν.
Μέσα σε δύο χρόνια έχει μοιράσει 700.000 μερίδες φαγητού, ενώ από το φθινόπωρο μέχρι σήμερα έχει παγιωθεί η διανομή περίπου 1.500 μερίδων την ημέρα...
Στην ιστοσελίδα www.boroume.gr ή τηλεφωνώντας στο 210 3237805 οποιοσδήποτε θέλει να προσφέρει ή να λάβει φαγητό θα βρει το κοντινότερο σημείο στο οποίο θα εξυπηρετηθεί. Φαγητό από παιδικά πάρτι, γαμήλιους μπουφέδες ή άλλες συναθροίσεις και περισσεύματα από φούρνους, εστιατόρια, ξενοδοχεία ή σούπερ μάρκετ, οτιδήποτε μένει αδιάθετο προσφέρεται σε κοινωνικούς φορείς που παρέχουν σίτιση σε οικονομικά αδυνάτους.
«Ακόμη και οι δέκα μερίδες ψαρόσουπα που μας πρόσφερε πρόσφατα η κ. Αγλαΐα ή δύο μερίδες από ένα γλυκό είναι σημαντικά», λέει ο Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, συνιδρυτής της οργάνωσης, ο οποίος εξηγεί πως όλα ξεκίνησαν πολύ απλά, χωρίς επιδίωξη να λάβει η προσπάθεια τέτοιες διαστάσεις.
Εχοντας σπουδάσει Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και Διεθνείς Σχέσεις στο London School of Economics, ο ίδιος αποφάσισε να ασχοληθεί με το «Μπορούμε», καθώς η συμμετοχή του σε ανθρωπιστική αποστολή στο Αφγανιστάν το 2003 τού ενίσχυσε την ανάγκη για εθελοντική προσφορά. «Η ιδέα ξεκίνησε από την Ξένια Παπασταύρου, η οποία σε μια οικογενειακή συνάθροιση σκέφτηκε αυτό που σκεφτόμαστε όλοι, δηλαδή πόσο κρίμα είναι να πάνε τόσα φαγητά χαμένα. Ετσι έφτιαξε μια ιστοσελίδα με στόχο να δικτυώσει τους ανθρώπους που μπορούν να προσφέρουν με εκείνους που έχουν ανάγκη να λάβουν. Ποτέ δεν φανταζόταν ότι θα μετατρεπόταν σε κάτι τόσο μεγάλο. Πλέον συνεργαζόμαστε με εκατοντάδες φορείς».
Το δίκτυο «Μπορούμε» μαζί με το πρόγραμμα του WWF «Καλύτερη Ζωή» διοργανώνουν σήμερα και αύριο διήμερο Φεστιβάλ κατά της σπατάλης τροφίμων στο Impact Hub Athens στου Ψυρρή με βιωματικά εργαστήρια, συμβουλές, ντοκιμαντέρ και έκθεση φωτογραφίας.

ΠΗΓΗ: