Συγνώμη, αλλά ποιοι έλεγχοι;

Χριστίνα Ταχιάου

Αυτό που μου κάνει τη μεγαλύτερη εντύπωση στην ιστορία με «το γάλα και το ψωμί» είναι το ότι έχουμε κλείσει τελείως τα μάτια στο ζήτημα της ποιότητας των δύο αυτών βασικών προϊόντων. Έχοντας γράψει το καλοκαίρι ένα «τέρας» σχετικά με το ψωμί άρχισα την Παρασκευή ένα νέο ρεπορτάζ σχετικά με την ποιότητα των αλεύρων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του. Ρωτώντας για τους ελέγχους, έφτασα στο γάλα κι έφτασα σε μια ενδιαφέρουσα ιστορία την οποία διασταύρωσα κι αναφέρω τώρα, καθώς διάβασα το παρακάτω στην επιστολή παραίτησης του Μάξιμου Χαρακόπουλου:

«Ο Υπουργός Ανάπτυξης αρνήθηκε την υιοθέτηση της πρότασης επικαλούμενος την Τρόικα και ανακοίνωσε, ενώπιον 30 βουλευτών, ρύθμιση σύμφωνα με την οποία «η διάρκεια συντήρησης του παστεριωμένου γάλακτος θα γίνεται με ευθύνη του παρασκευαστή μετά από έγκριση των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων κατά τις προβλέψεις του κοινοτικού δικαίου». Μετά από αυτή την ουσιαστική διόρθωση, εξερχόμενος της σύσκεψης και απαντώντας σε σχετική ερώτηση κοινοβουλευτικών συντακτών, δήλωσα ότι «απετράπησαν τα χειρότερα». Ωστόσο, στο νομοσχέδιο, όπως κατατέθηκε τα μεσάνυχτα της Παρασκευής 28 Μαρτίου, η προηγούμενη διατύπωση αντικαταστάθηκε με την άνευ ουσίας φράση «και υπόκειται σε ελέγχους των αρμοδίων αρχών».

Υπάρχει μια διαφορά ουσίας, έτσι; Άλλο είναι να δίνουν τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα έγκριση σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο κι άλλο είναι που και που να κάνουν ελέγχους.

Ας δούμε, όμως, λίγο το ζήτημα των ελέγχων. Αρμόδιος για τους ελέγχους στο γάλα είναι ο ΕΛ.Γ.Ο. - Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα (Πρώην ΕΛ.Ο.ΓΑ.Κ. - Ελληνικός Οργανισμός Γάλακτος Κρέατος). Ο ΕΛ.Ο.ΓΑΚ.Κ. ήταν ΝΠΙΔ, αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με μια μεγάλη γκάμα αρμοδιοτήτων: από τη διαχείριση του συστήματος ποσοστώσεων και ισοζυγίων, σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία, και τον έλεγχο ποιότητας, μέχρι παροχή συμβουλών στο υπουργείο και τους κτηνοτρόφους αλλά και το συντονισμό και την εφαρμογή των κοινοτικών προγραμμάτων έρευνας και διαφήμισης για τα εν λόγω βασικά προϊόντα διατροφής. Η συγχώνευσή του, το 2011, είχε προκαλέσει αντιδράσεις σε παραγωγούς και μεταποιητές.

Ο Οργανισμός ήταν αυτοχρηματοδοτούμενος (τα έσοδά του προέρχονταν από την «ειδική εισφορά» 0,75% στο εγχώριο γάλα, 0,5% στο εισαγόμενο γάλα και από την εισφορά 0,2% στο εγχώριο και εισαγόμενο κρέας) και δεν κόστιζε τίποτα στον προϋπολογισμό. Τότε, λοιπόν, οι ελεγκτές του εργάζονταν χωρίς ωράριο και είχαν απεριόριστη ελευθερία κινήσεων. Έκαναν σχεδόν καθημερινά ελέγχους. Ελεγκτής με περισσότερες από 2000 μονάδες, μπορεί να διενεργούσε και 250 ελέγχους το χρόνο. Ήταν σχεδόν ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι για τυχόν καταγγελίες.

Αυτή τη στιγμή, ο Οργανισμός χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό. Δεν λειτουργεί βάσει νόμου αλλά με μια ΚΥΑ και χωρίς οργανόγραμμα. Οι περίπου 20 ελεγκτές για όλη την Ελλάδα, έχουν πλαφόν: 60 ελέγχους ανά άτομο το χρόνο. Από τον Νοέμβριο μέχρι τον Ιανουάριο δεν έγιναν καθόλου έλεγχοι, καθώς δεν υπήρχαν εγκρίσεις κινήσεως, απαραίτητες για να μετακινηθεί υπάλληλος σε έλεγχο. Δεν διατίθενται αυτοκίνητα από την υπηρεσία, αλλά καθένας μεταβαίνει με το δικό του, εισπράττοντας το ποσό των 15 λεπτών ανά χιλιόμετρο ως αποζημίωση.

Από τα αποτελέσματα των ελέγχων, έτσι όπως παρουσιάζονται από τον Οργανισμό, η παραβατικότητα τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί κατά 50-70%. Για τους ελέγχους στο κρέας, δε, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα διαδικασία: τα κλιμάκια πρέπει να είναι μικτά, με ελεγκτές από τις Περιφερειακές Ενότητες. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι: στέλνει ο Οργανισμός έγγραφο στις Π.Ε. για να ζητήσει κλιμάκιο βγάζοντας πρόγραμμα ελέγχων, απαντούν οι Π.Ε. ότι δέχονται, ανταπαντά ο Οργανισμός ότι δέχεται την αποδοχή και μετά γίνεται αναζήτηση πιθανών ημερομηνιών. Δεδομένου ότι στην ελληνική περιφέρεια ο γνωστός του γνωστού είναι δυο φορές γνωστός και μπορεί να μην τρελαίνεται για έλεγχο, αντιλαμβάνεστε ότι η διαδικασία δυσχεραίνεται διπλά.

Απορίας άξιον γιατί ο συγκεκριμένος Οργανισμός που ελέγχει γάλα και κρέας μαζί με τον ΕΦΕΤ (Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων), οι κατεξοχήν ελεγκτικοί φορείς, δηλαδή, έχουν τους μικρότερους αριθμούς κινήσεων (εγκρίσεων μετακινήσεων για ελέγχους) με τη χαμηλότερη αποζημίωση. Για όποιον απαντήσει «είναι λόγω κρίσης», υπάρχει το αντεπιχείρημα ότι Οργανισμοί όπως ο ΕΛΓΑ και ο ΟΠΕΚΕΠΕ καθορίζουν μόνοι τους τον αριθμό κινήσεων και τα έξοδα αποζημίωσης.

ΠΗΓΗ: