Νόμπελ σε μικρές ανθρώπινες ιστορίες

Το διήγημα δεν είναι δημοφιλές είδος, κρίνοντας από την καθιερωμένη αναγνωστική αντίληψη γι΄ αυτό. Κι όμως μια αμιγής διηγηματογράφος και μάλιστα κορυφαία, που την έχουν χαρακτηρίσει «Τσέχοφ του Καναδά», η Αλις Μονρό, κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2013.

Η Καναδή διηγηματογράφος έγινε η 13η γυναίκα που τιμάται με την ύψιστη λογοτεχνική διάκριση

Η Σουηδική Ακαδημία επιβράβευσε την καθαρή λογοτεχνία, δίνοντας την ύψιστη λογοτεχνική διάκριση στη 13η γυναίκα, σε σύνολο 110 νικητών μέχρι τώρα, που γράφει στην αγγλική γλώσσα, αλλά και το πρώτο καθαρό Νόμπελ στον Καναδά, αν αφαιρέσουμε το βραβείο το 1977 στον Σολ Μπέλοου, γεννημένο στον Καναδά, όμως με αμερικανική ιθαγένεια.
Η επιλογή της Αλις Μονρό είναι από τις σπάνιες περιπτώσεις που τα προγνωστικά πέφτουν σχετικά μέσα. Η 82χρονη συγγραφέας ήταν στη δεύτερη θέση των στοιχημάτων, με πρώτο τον Ιάπωνα Χαρούκι Μουρακάμι.

«Μαμά κέρδισες», έτσι έμαθε το νέο από την κόρη της. Η Σουηδική Ακαδημία τηλεφώνησε μεσάνυχτα (για τον Καναδά) και άφησε μήνυμα στον τηλεφωνητή. Αργότερα η ίδια δήλωσε «πολύ ενθουσιασμένη και τρομερά έκπληκτη». Δεν πίστευε ότι τελικά θα το κερδίσει. «Σαν εκείνα τα όνειρα που θα μπορούσαν να συμβούν αλλά πιθανότατα να μη συμβούν», είπε η επί χρόνια υποψήφια για το πολυπόθητο Νόμπελ.
Στην αρχή του καλοκαιριού είχε ανακοινώσει στο Τορόντο ότι «δεν θα συνεχίσει πιθανότατα να γράφει». «Το Νόμπελ είναι μεγάλη χαρά και τιμή, αλλά αν αυτό θα την κάνει να συνεχίσει το γράψιμο είναι δική της απόφαση», απάντησε σε σχετική ερώτηση ο μόνιμος γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Πέτερ Ενγκλουντ, όταν ανακοίνωσε χθες το μεσημέρι τη βράβευση της Αλις Μονρό «για τη δεξιοτεχνία της στη μικρή φόρμα του σύγχρονου διηγήματος».
«Είναι μια συγγραφέας που αποτυπώνει θαυμάσια την ανθρώπινη ύπαρξη. Μιλά για οικουμενικά αισθήματα καθημερινών ανθρώπων», κατά τον Πέτερ Ενγκλουντ, ενώ η κριτική επιτροπή του Man Booker International, που είχε απονεμηθεί στον Αλις Μονρό, το 2009, είχε εκτιμήσει ότι: «Με κάθε διήγημά της η Μονρό καταφέρνει να φτάσει το βάθος και την ακρίβεια που οι περισσότεροι μυθιστοριογράφοι πετυχαίνουν με το σύνολο του έργου τους. Διαβάζοντας τη Μονρό μαθαίνεις πάντα κάτι που δεν είχες ποτέ σκεφτεί».
Στην Ελλάδα τη γνωρίζουμε από δύο συλλογές διηγημάτων της, «Μ΄ αγαπάει δεν μ΄αγαπάει» και «Πάρα πολλή ευτυχία», που κυκλοφόρησαν το 2003 και 2010 αντίστοιχα από το «Μεταίχμιο», το οποίο ήδη κινήθηκε προκειμένου να εξασφαλίσει την τελευταία συλλογή της «Dear life» (2012). Στα διηγήματά της διερευνά την ανθρώπινη πολυπλοκότητα, τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα, με μια αβίαστη, πυκνή και υποβλητική γραφή. Υπαινίσσεται πάντα περισσότερα απ΄ όσα οι ιστορίες της περιγράφουν.
Η αμετανόητη διηγηματογράφος, που δεν έλκεται από τη μεγάλη φόρμα του μυθιστορήματος, γεννήθηκε το 1931 και μεγάλωσε στο Οντάριο του Καναδά, όπου διαδραματίζονται συχνά οι ιστορίες της. Μεταξύ άλλων, έχει επίσης τιμηθεί τρεις φορές με την υψηλότερη διάκριση του Καναδά (Governor General΄s Literary Award). Το 2009 είχε αποκαλύψει ότι λαμβάνει θεραπεία για καρκίνο και πως έχει υποβληθεί σε εγχείρηση μπαϊ πάς.
ΔΗΜΗΤΡΑ ΡΟΥΜΠΟΥΛΑ
dirouboula@pegasus.gr