Τετάρτη 7 Ιανουαρίου 2015

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

Του Βασίλη Τασινού
Ένα θέμα που εκκρεμεί εδώ και δεκαετίες στη Δημόσια Εκπαίδευση ή ακριβέστερα ένα θέμα που δεν έχει αντιμετωπιστεί ποτέ στις σωστές του διαστάσεις, είναι η αξιολόγηση. Από την τρομοκράτηση των εκπαιδευτικών για πολλά χρόνια από τους Επιθεωρητές, περάσαμε στην απραξία των Σχολικών Συμβούλων και τον μηδενικό έλεγχο όλων. Σήμερα επανερχόμαστε ξανά στην τρομοκράτηση των εκπαιδευτικών (ίσως και να αποδειχθεί χειρότερη και απ` αυτήν των Επιθεωρητών, αν δεν ανατραπεί) με τη μόνη διαφορά που τώρα αυτοί που θα βαθμολογούν δεν θα αποκαλούνται Επιθεωρητές… Η αξιολόγηση, λοιπόν, από συστάσεως του νεοελληνικού κράτους κινείται στα δύο άκρα. Έτσι το θέλανε και έτσι το θέλουν, καθώς φαίνεται, αυτοί που χαράσσουν την εκπαιδευτική πολιτική.
Είναι πιστεύω, πέραν κάθε αμφισβήτησης, αναγκαία η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, όπως και όλων των υπαλλήλων του Δημοσίου, για να προχωρήσει μπροστά η κοινωνία. Πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν συνειδητοποιήσει εδώ και πολλά χρόνια - εν αντιθέσει με τους πολιτικούς - ότι δεν τραβάει άλλο αυτή η κατάσταση και πρέπει να αντιμετωπιστεί το χρόνιο πρόβλημα της αξιολόγησης, προς όφελος όλων.
Όμως, προσφέρεται το Προεδρικό Διάταγμα 152/2013 που τέθηκε σε ισχύ να αντιμετωπίσει με ορθό τρόπο την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών; Σίγουρα όχι! Είναι ένα νομοθέτημα, χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες για τον εκπαιδευτικό, που διακρίνεται για τη θολούρα των κριτηρίων αξιολόγησης και την έλλειψη σαφήνειας στο μεγαλύτερο μέρος του. αλλά, είναι σαφέστατο, όσον αφορά την τρομοκράτηση των εκπαιδευτικών! Κι αυτό φαίνεται καθαρά από τον τρόπο που θα αξιολογούνται οι εκπαιδευτικοί. δηλαδή, θα υπόκεινται στην κρίση του Σχολικού Συμβούλου, ο οποίος κατά το δοκούν θα εφαρμόζει τα ασαφή κριτήρια αξιολόγησης και θα συντάσσει την αξιολογική έκθεση. Και η «προστασία» που παρέχει το Προεδρικό Διάταγμα για τους εκπαιδευτικούς που αδικούνται, είναι η υποβολή ένστασης η οποία, όμως, κατά το άρθρο 20 θα «πρέπει να περιλαμβάνει αναλυτικά τα συγκεκριμένα στοιχεία και τα πραγματικά περιστατικά  στα οποία ο αξιολογούμενος θεμελιώνει τους ισχυρισμούς του καθώς και τα στοιχεία τα οποία αποδεικνύουν την ανακρίβεια του περιεχομένου της έκθεσης». Πώς θα τα αποδείξει όλα αυτά ο εκπαιδευτικός, όταν ο Σχολικός Σύμβουλος θα ισχυρίζεται τα αντίθετα; Και την ένταση ποιος θα την εξετάσει τελικά; Ένας άλλος Σχολικός  Σύμβουλος που θα οριστεί από τον Περιφερειακό Διευθυντή!! Όμως, έχει και άλλη ανάγνωση το θέμα της ένστασης: Αν κάποιες αξιολογικές εκθέσεις δεν είναι ικανοποιητικές για τους ημέτερους της εξουσίας, πολύ εύκολα ανατρέπονται με τη διαδικασία της ένστασης, στέλνοντας παράλληλα και το μήνυμα στους Σχολικούς Συμβούλους να είναι πιο προσεκτικοί!! Η ένσταση, δυστυχώς, είναι ασφαλιστική δικλείδα μόνο γι` αυτούς που το σύστημα θέλει να προστατέψει και όχι για τους υπολοίπους!!!
Είναι φανερό ότι το Υπουργείο Παιδείας δεν θέλει ένα αξιόπιστο αξιολογικό σύστημα που θα βγάζει στην κορυφή της πυραμίδας τους άξιους εκπαιδευτικούς, αλλά ένα σύστημα χειραγώγησης και τρομοκράτησης των εκπαιδευτικών. γι` αυτό, αυτοί που θα επιλέγονται στη θέση των αξιολογητών θα έχουν  κατά κανόνα και τα ανάλογα κομματικά «προσόντα». Κι αν τους ξεφύγουν και κάποιοι Σχολικοί Σύμβουλοι από τον κόσκινο της επιλογής και δεν θα ενεργούν  «συμφώνως προς τας υποδείξεις», θα υφίστανται κι αυτοί τις συνέπειες. Ήδη άρχισαν και βαράνε τα βιολιά και για τους «ανυπάκουους» Σχολικούς Συμβούλους, όπως διαβάζουμε στον τύπο. τρομοκρατία προς πάσα κατεύθυνση! Αυτό φαίνεται ότι είναι το νέο δόγμα που πάει να υλοποιηθεί με το Προεδρικό Διάταγμα 152/2013, που μάλιστα είναι περιτυλιγμένο και με μεγάλα λόγια περί αναβάθμισης της Εκπαίδευσης.
Αν ήθελαν ουσιαστική αξιολόγηση θα έφτιαχναν με τη συνδρομή των μάχιμων εκπαιδευτικών έναν Νόμο λιτό, σαφή, λειτουργικό και με ασφαλιστικές δικλείδες που δεν θα προστάτευε μόνο τους εκπαιδευτικούς από ενδεχόμενες αυθαιρεσίες αλλά γενικότερα το Δημόσιο Σχολείο.
Τι κάνουμε στην Ελλάδα για τη Δημόσια Εκπαίδευση εδώ και πολλές δεκαετίες; Δυστυχώς, αντιγράφουμε από ξένες χώρες τη μεθοδολογία των σχολικών τους εγχειριδίων, τα εκπαιδευτικά τους προγράμματα και τώρα και τον τρόπο αξιολόγησης! Σταματήσαμε πλέον σαν Έλληνες να παράγουμε Παιδεία και εισάγουμε ό,τι το χειρότερο κυκλοφορεί στην «αγορά».
Το Προεδρικό Διάταγμα 152/2013 προσωπικά πιστεύω ότι δεν έχει πολλή ζωή. Σύντομα θα καταπέσει! Αν όμως, υπήρχε ένας υγιής και ακομμάτιστος συνδικαλισμός, ποτέ δεν θα τολμούσε το Υπουργείο Παιδείας να το θέσει σε ισχύ. Την ευθύνη, όμως, για τη σημερινή κατάσταση  την έχει και ένα μεγάλο μέρος των εκπαιδευτικών το οποίο εδώ και πολλές δεκαετίες όχι μόνο ανέχεται αλλά και στηρίζει τον κομματικό συνδικαλισμό!
Οι απορίες υπό τη μορφή ερωτήσεων που άκουγα από πολλούς εκπαιδευτικούς όλα τα χρόνια που εργαζόμουν στη Δημόσια Εκπαίδευση, που είναι βεβαίως και δικές μου ερωτήσεις, είναι: «ποιοι είναι αυτοί που θα μας αξιολογήσουν;», «ποια είναι τα προσόντα τους;», «ως δάσκαλοι ήταν επιτυχημένοι;», «έχουν πλούσια διδακτική εμπειρία;», «μπορούν να κάνουν δειγματικές διδασκαλίες στους νέους εκπαιδευτικούς;» κ.τ.λ. Οι ίδιες απορίες εκφράζονται και σήμερα στα σχολεία, γιατί  είναι γεγονός ότι  οι επιλογές των στελεχών της Εκπαίδευσης, διαχρονικά, γίνονται από ένα μη αξιόπιστο σύστημα. Αρκετοί από τους εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης στη Δημόσια Εκπαίδευση, είναι παιδιά του κομματικού σωλήνα και των πανεπιστημιακών διασυνδέσεων και έχουν πολλά χρόνια να ιδρώσουν στην αίθουσα διδασκαλίας. Πώς μπορεί σήμερα ο δάσκαλος να δεχθεί να αξιολογηθεί από τέτοιους εκπαιδευτικούς και να νιώθει ασφαλής για την κρίση τους; Για το λόγο αυτό οι εκπαιδευτικοί δικαιολογημένα προβάλλουν διαφωνίες και σ` αυτόν τον τομέα της αξιολόγησης και δέχονται άδικες επιθέσεις - καλόπιστες θα έλεγα - από μέρος της ελληνικής κοινωνίας, που επηρεάζεται από την κυβερνητική προπαγάνδα και δεν αντιλαμβάνεται ότι η αξιολόγηση αυτής της μορφής, δεν συνιστά πρόοδο και αναβάθμιση του Δημόσιου Σχολείου. Εκείνοι τελικά που δεν κινδυνεύουν από την αξιολόγηση αυτή, είναι μόνον οι ανεπαρκείς εκπαιδευτικοί οι οποίοι και σαν προνοητικοί που είναι, σηκώνουν ψηλά τα κομματικά λάβαρα… Αντιθέτως, οι εκπαιδευτικοί που δεν θα σκύβουν το κεφάλι στην αυθαιρεσία και θα λένε με παρρησία τη γνώμη τους για τα κακώς κείμενα της Εκπαίδευσης - ακόμη κι αν είναι στελέχη της Εκπαίδευσης - θα κρέμεται πάνω από το κεφάλι τους η δαμόκλειος σπάθη της «αξιολόγησης».
Εκείνο, λοιπόν, που είναι το ζητούμενο και επιθυμεί η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, είναι η αντικειμενική αξιολόγηση που θα αναβαθμίσει την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου και θα αναδείξει τους άξιους δασκάλους στις θέσεις ευθύνης.
Αν στο μέλλον εφαρμοστεί αξιοκρατία στο χώρο της Εκπαίδευσης, ίσως να φανούν χρήσιμες μερικές από τις παρακάτω σκέψεις μου για την αξιολόγηση και για τα προσόντα που πρέπει να έχουν οι υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι - Αξιολογητές.
Κατ` αρχήν οι υποψήφιοι Σχολικοί Σύμβουλοι θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον είκοσι ατόφια διδακτικά χρόνια υπηρεσίας (ακόμη και τα χρόνια τού Διευθυντή να υπολογίζονται διδακτικά μόνο ως προς το ποσοστό των ωρών που διδάσκουν, ενώ οι υπόλοιπες ώρες να προσμετρούνται στα διοικητικά τους προσόντα). Σήμερα παρατηρείται το θλιβερό φαινόμενο δάσκαλοι που δεν έχουν επαρκή διδακτική εμπειρία, γιατί ο νόμος το επιτρέπει,  να έχουν αναλάβει τη θέση του Σχολικού Συμβούλου. Είναι δυνατόν με άπειρους εκπαιδευτικούς να λειτουργήσει σωστά η αξιολόγηση; Φανερά, λοιπόν, στο Διαδίκτυο για τον υποψήφιο Σχολικό Σύμβουλο τα μάχιμα εκπαιδευτικά του χρόνια και σε ποια σχολεία τα υπηρέτησε!
Αφού λοιπόν ο υποψήφιος έχει τα είκοσι διδακτικά χρόνια υπηρεσίας, στη συνέχεια να κρίνεται από τις αξιολογικές εκθέσεις που θα έχει στον προσωπικό του φάκελο, που θα είναι βεβαίως προϊόν αξιοκρατίας. Έτσι θα βρίσκονται οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί που θα στελεχώνουν τη Δημόσια Εκπαίδευση. (Από το 1981 μέχρι και σήμερα δεν υπάρχουν αξιολογικές εκθέσεις εκπαιδευτικών!!!)
Ακόμη, να υπολογίζονται στα προσόντα τους τα διδακτορικά και τα μεταπτυχιακά εκείνα, που το θέμα τους είναι σχετικό με  την Παιδαγωγική και τη Διδακτική επιστήμη, καθώς και η μετεκπαίδευση και η γνώση μιας ξένης γλώσσας. Όλα τα άλλα να είναι το πολύ συνεκτιμώμενα. Δεν είναι δυνατόν ένας δάσκαλος που συλλέγει πτυχία ξένων γλωσσών ή άσχετα πτυχία με την Παιδαγωγική και τη Διδακτική επιστήμη (δικαίωμά του βέβαια) να πριμοδοτείται γι` αυτό!!! Πότε αυτός ο άνθρωπος ασχολείται με την προετοιμασία της τάξης του;;; Γνώρισα περιπτώσεις εκπαιδευτικών που έκλεβαν μέρος της διδακτικής ώρας των μαθητών τους για να προετοιμάζονται για τις εξετάσεις που έδιναν για την απόκτηση των πτυχίων αυτών!
Το νομικό πλαίσιο που θα καθορίζει τα καθήκοντα των Σχολικών Συμβούλων πρέπει κατά τη γνώμη μου να λάβει υπόψη και τα παρακάτω:
α) Να αναιρούνται οι αξιολογικές εκθέσεις των Σχολικών Συμβούλων, όταν  δεν είναι δίκαιες. Γι` αυτό θα πρέπει να θεσμοθετηθεί σε κάθε νομό μία ανεξάρτητη τριμελής επιτροπή από πολύ έμπειρους και ικανούς δασκάλους (όχι Σχολικούς Συμβούλους) στην οποία θα προσφεύγουν όσοι αισθάνονται αδικημένοι. Η επιτροπή αυτή θα εξετάζει τις ενστάσεις και παρακολουθώντας τους δασκάλους στην αίθουσα διδασκαλίας θα επικυρώνει ή θα διορθώνει τη βαθμολογία των Σχολικών Συμβούλων.
β) Να μπορούν να εξαιρούνται οι Σχολικοί Σύμβουλοι με πρωτοβουλία τους ή με πρωτοβουλία της υπηρεσίας από τη σύνταξη αξιολογικών εκθέσεων συγγενών και φίλων για να μην έρχεται κανείς σε δύσκολη θέση και να μην υπάρχει φυσικά καχυποψία και αμφισβήτηση.
γ) Να κάνουν υποχρεωτικά δειγματικές διδασκαλίες οι Σχολικοί Σύμβουλοι στους νέους εκπαιδευτικούς. Δεν υπάρχει πιο σημαντική βοήθεια για έναν νεοδιόριστο από το να παρακολουθήσει στην τάξη του έναν έμπειρο εκπαιδευτικό να διδάσκει! (Αλήθεια, γιατί κανένα νομοθέτημα μέχρι σήμερα δεν προβλέπει μια διάταξη που να επιβάλει στους Σχολικούς Συμβούλους να διδάσκουν στις τάξεις των νέων εκπαιδευτικών;)
δ) Να οργανώνουν οι Σχολικοί Σύμβουλοι στην αρχή και το τέλος του διδακτικού έτους σεμινάρια απ` το πεδίο της σχολικής πράξης, με τη βοήθεια των έμπειρων εκπαιδευτικών.
 Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι αν δεν χαραχθεί μια εθνική πολιτική για την Παιδεία με κεντρικό άξονα την αξιοκρατία, ημέρες καλύτερες δεν μας περιμένουν. Όλα τα θέματα που αφορούν την αξιολόγηση μπορούν εύκολα να λυθούν, αρκεί να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους οι άξιοι εκπαιδευτικοί. Σήμερα, ένα μεγάλο μέρος των στελεχών της Εκπαίδευσης κατέχουν τις θέσεις ευθύνης όχι με την αξία τους, αλλά αναρριχόμενοι σαν «του κισσού το πλάνο ψήλωμα σε ξένα αναστηλώματα δεμένο», όπως λέει ο ποιητής Γεώργιος Δροσίνης. και να θέλουν να προσφέρουν, δεν μπορούν…
Ιωάννινα  7 Ιανουαρίου 2015

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου